Τραπεζικές κρίσεις, κρίσεις χρέους, δημοσιονομικές κρίσεις, νομισματικές κρίσεις, ακόμα και πολέμους, έχουμε πολλούς για να αντλήσουμε διδάγματα, παραδείγματα και κατευθυντήριες γραμμές. Κορονομικά όμως δεν έχουμε.

Ξέρουμε όμως κάποια δεδομένα τα οποία δεν μπορούν να προσπεραστούν. Πρώτο, προτεραιότητα, τόσο σε σημασία όσο και σε χρονολόγηση, πρέπει να είναι η υγεία. Όμως, η οικονομική συγκυρία θα αποτελέσει σοβαρό ζήτημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε και πρέπει να αρχίσουμε νωρίς.

Δεύτερο, σε αντίθεση με τα θέματα υγείας, η οικονομική διαχείριση δεν είναι αγώνας ταχύτητας, αλλά μαραθώνιος. Η ρευστότητα και η επιχειρηματική διάσωση, η στήριξη των νοικοκυριών και των παραγωγικών πόρων, δεν πρέπει να εξαντληθεί αμέσως, αλλά να έχουμε υπόψη πως θα πρέπει να αντέξει για πολλούς μήνες. Θα χρειαστεί, όχι μόνο για τη διάρκεια της κρίσης, αλλά και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εξόδου.

Τρίτο, έχουμε μόνο μία ευκαιρία να το πετύχουμε. Οι επιλογές είναι περιορισμένες και πρέπει να το πετύχουμε από την πρώτη.

Τέταρτο, στις κρίσεις, τα πρώτα θύματα σε μακροοικονομικό επίπεδο, είναι η παραγωγική ικανότητα και η απασχόληση. Με τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας, οι πιέσεις της οικονομίας οδηγούν σε μείωση μισθών, αύξηση της ανισότητας, αποτυχίες των μικρομεσαίων και ανακατανομή του συγκριτικού πλούτου. Σε αυτά πρέπει να εστιάσουμε τη προσοχή μας.

Η οικονομική στήριξη, την οποία διαμόρφωσαν σε μια επίδειξη σοβαρότητας, ψυχραιμίας και κλίματος συνεργασίας οι εμπλεκόμενοι (Υπουργείο Οικονομκών, ΚΤΚ, Υπουργείο Εργασίας, κόμματα, κοινωνικοί εταίροι, τράπεζες, κα), πρέπει να εστιαστεί σε αυτά τα ζητήματα. Η αναστολή δόσεων είναι μια πρώτη κίνηση. Η στήριξη ενοικίων, μισθών και απασχόλησης επίσης είναι σημαντικές.

Πέρα από αυτά, το ζητούμενο είναι οι μηχανές της οικονομιίας να μπορούν να ξεκινήσουν ξανά όταν θα παρέλθει αυτό το κακό. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να περιοριστούν οι απολύσεις, να αποφευχθεί η εσωτερική υποτίμηση, ιδίως στους μισθούς, να στηριχθεί η επί του εδάφους «απόσβεση» σε κεφάλαιο και σε πόρους παραγωγής. Η εξίσωση είναι δύσκολη και ο δρόμος θα είναι μακρύς.

Γι αυτό και είναι τοξική η πίεση για άμεσες λύσεις, που να ανακουφίζουν αλλά να απευθύνονται στα συμπτώματα και όχι στις παθογένειες του προβλήματος. Ενώ, για παράδειγμα, αυτοεργοδοτούμενοι και μικρομεσαίοι καλούνται να κρατήσουν την απασχόληση και να καταβάλουν μισθούς, ενοίκια και άλλες τρέχουσες υποχρεώσεις, δεν υπάρχει λογική στην αναστολή πληρωμών από άτομα που ναι μεν αναστάλθηκε η εργασία τους, αλλά δεν επηρεάστηκε ο μισθός τους, όπως συμβαίνει σε μεγάλες κατηγορίες μισθωτών.