Νέα στοιχεία της eurostat σχηματίζουν μία ενδιαφέρουσα εικόνα για την πορεία της οικονομίας. Πίσω από τους «κλασσικούς» δείκτες της ανάπτυξης, του χρέους και του ελλείμματος, η eurostat ανακοίνωσε χτες στοιχεία που διαμορφώνουν μια εικόνα που οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη στο επόμενο διάστημα.

Οι δαπάνες για την απασχόληση έχουν και πάλι αυξηθεί περισσότερο από την παραγωγικότητα. Αυτό σημαίνει, με μαθηματική ακρίβεια, πως η κυπριακή οικονομία καθίσταται λιγότερο ανταγωνιστική διεθνώς. Ακόμα και όσον αφορά στους ίδιους τους εργαζόμενους, όπου βλέπουμε μια παρερμηνεία των στοιχείων, αυτό δεν πρέπει κατ’ ανάγκη να ερμηνεύεται ως θετικό διότι λαμβάνουν περισσότερα. Με εξαίρεση τα εισαγόμενα αγαθά, τα αγαθά και οι υπηρεσίες καθίστανται πιο ακριβές χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη πως είναι και πιο ποιοτικές. Πιο απλά, η αύξηση στους μισθούς, από την στιγμή που δε προκύπτει λόγω μεγαλύτερης παραγωγικότητας, δεν σημαίνει τίποτε: Δεν μπορείς να βγάλεις κάτι από το τίποτε, ή όπως λένε σωστά οι κατά τα άλλα σκληροί μονεταριστές, there is no such thing as a free lunch. Πάντα κάποιος πληρώνει.

Τόσο τα επί μέρους, όσο και τα συνολικά στοιχεία της ανεργίας, επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση. Ότι δηλαδή, μπορεί να παίρνει κανείς περισσότερα χρήματα, αλλά να του τα τρώει ο πληθωρισμός με αποτέλεσμα η αγοραστική του δύναμη να μειώνεται. Στην Κύπρο, τόσο η eurostat όσο και η Στατιστική Υπηρεσία, επιβεβαιώνουν πως αυτό ήδη συμβαίνει.

Το μεγαλύτερο ζήτημα, όμως, είναι εκείνο το «άλλα». Η αύξηση στις δαπάνες που σχετίζονται με την απασχόληση, μοιράζεται σε δύο κομμάτια, «μισθοί» και «άλλα». Το πρόβλημά μας, είναι η δεύτερη κατηγορία. Διότι, μπορεί οι επιχειρήσεις να δαπανούν περισσότερα στους εργαζόμενούς τους, αλλά οι δαπάνες αυτές δεν αφορούν μόνο μισθούς. Αφορούν τα μπόνους, τα έξοδα παραστάσεως, την ΑΤΑ, την γραφειοκρατία που σχετίζεται με την απασχόληση, τα ταμεία προνοίας, οι αναγκαστικές βελτιώσεις στον χώρο εργασίας κοκ.

Από αυτά, ένα σημαντικό μέρος είναι θεμιτά. Οι καταβολές στα ταμεία προνοίας και τις κοινωνικές ασφαλίσεις, για παράδειγμα, πρέπει να καταβάλλονται και μια αύξησή τους δεν πρέπει να θεωρείται αρνητική εξέλιξη ποτέ. Το ίδιο ισχύει για την βελτίωση των χώρων εργασίας ή τις άδειες μητρότητας. Ως εδώ καλά. Τα υπόλοιπα, όμως, είναι ανησυχητικά διότι αφορούν, σύμφωνα με τα στοιχεία, δύο ειδών δαπάνες που αποτελούν λεφτά πετάμενα.

Πρώτο, αφορούν την ΑΤΑ. Και πριν μιλήσουμε για «λεφτά πετάμενα» πρέπει να προσδιορίσουμε πως η ΑΤΑ για τους χαμηλόμισθους είναι θεμιτή απαραίτητη και παραγωγική. Το πρόβλημα, όμως, είναι η ΑΤΑ των υπαλλήλων με ψηλούς μισθούς, οι οποίοι, παρεμπίπτοντος, λαμβάνουν και άλλα ωφελήματα, όπως μπόνους στον ιδιωτικό τομέα και αφορολόγητα έξοδα παραστάσεως στον δημόσιο. Το δεύτερο σημείο που ενοχοποιούν τα στοιχεία της eurostat, είναι η γραφειοκρατία. H PWC βρίσκει πως στην Κύπρο η μέση επιχείρηση δαπανά 18,6 εργάσιμες μέρες πληρώνοντας φόρους. Δηλαδή, λίγο λιγότερο από ένα μήνα, αν υπολογίσει κανείς και τις αργίες και σαββατοκύριακα. Αυτά δεν συμπεριλαμβάνουν άλλες γραφειοκρατικές διαδικασίες, μόνο φόρους και μισθολόγια.

Οι λύσεις είναι και πάλι εύκολες, φτάνει να θέλει κανείς να αναγνωρίσει πως υπάρχει πρόβλημα. Ο διάλογος για κατάργηση της ΑΤΑ των προνομιούχων υπαλλήλων, πρέπει να φτάσει κάπου. Η συζήτηση μεταξύ προεδρικού και ΠΑΣΥΔΥ, που ο ίδιος ο πρόεδρος μας υποσχέθηκε πριν από 14 μήνες σχεδόν, πρέπει επιτέλους να αρχίσει και σύντομα να έχει αποτέλεσμα. Η γραφειοκρατία μπορεί και πρέπει να μειωθεί χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Κίνητρα για αύξηση της παραγωγικότητας πρέπει να προχωρήσουν, επιτέλους. Θα ήταν εύκολο, αν ήθελαν.

Επίσης, πρέπει το ΓεΣΥ να προχωρήσει και ένα Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) να εκπονηθεί.