Επιστρέφοντας από το Μόναχο, όπου πήγε για να κατευνάσει τις απαιτήσεις του Χίτλερ επί της Τσεχοσλοβακίας, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Νέβιλ Τσάμπερλεϊν, είπε λόγια που έμειναν στην ιστορία. Επιδεικνύοντας τη συμφωνία που υπέγραψε με τον Χίτλερ, την αποκάλεσε «ειρήνη για την εποχή μας» (peace for our time).

Πέρα από τη γαλακτικών διαστάσεων αφέλεια του Βρετανού πρωθυπουργού, υπήρχε κάτι πιο βαθύ πίσω από την πολιτική του κατευνασμού: Η φυσιολογική συμμαχία των Βρετανών ήταν με τη Γερμανία. Οτιδήποτε άλλο θα σήμαινε την πτώση της αυτοκρατορίας και την άνοδο εκείνων των αντιπαθών «περιφερειακών» υπερδυνάμεων, των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης. Ο μόνος παράγοντας που άλλαζε τους υπολογισμούς ήταν ο προσωπικός χαρακτήρας του Γερμανού καγκελάριου, αλλά και τα δύο χαρακτηριστικά της ιδεολογίας του: Πρώτον, ήταν δυναμική και απαιτούσε, πέρα από lebensraum, και συνεχή αγώνα για να επιβιώσει. Δεύτερον, ήταν ρατσιστική και βαθιά ριζωμένη στο μίσος και την αντιπαλότητα, άρα δεν μπορούσε να κατευναστεί. Αυτή ήταν η πραγματικότητα που αντιλαμβανόταν ο Τσώρτσιλ, ο οποίος συνειδητά επέλεξε να διαχειριστεί το λυκόφως της αυτοκρατορίας παρά να ακολουθήσει τη φυσιολογική πορεία και την προφανή επιλογή της συνεργασίας με τον Χίτλερ.

Γι’ αυτό και ο Χίτλερ θεώρησε ακατανόητη την εχθρότητα του Τσώρτσιλ. Γι’ αυτό, επίσης, και ο Αϊζάια Μπερλίν αποκάλεσε τον Τσώρτσιλ «μισητό πλην απαραίτητο».

Το πιο σημαντικό μάθημα που προκύπτει από την αξέχαστη εκείνη στιγμή του Τσάμπερλεϊν στο Χέστον, δεν είναι πως ο κατευνασμός δεν λειτουργεί ποτέ, αλλά κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και λιγότερο επιδερμικό: Τα ημίμετρα, η αναβολή του αναπόφευκτου και η ατολμία πληρώνονται. Σύμφωνα με πολλές ενδείξεις, ο Τσάμπερλεϊν είχε καταλάβει πως ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Εξού και η ανησυχία του για την Πολωνία, αλλά και η διαταγή του για άμεση και επείγουσα ενίσχυση της παραγωγής αεροσκαφών για τη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF).

Ουσιαστικά, το επιστέγασμα της πολιτικής του κατευνασμού δεν ήταν η εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία, αλλά η αναξιοπρεπής –πλην επιτυχημένη– διαφυγή του βρετανικού στρατού από το Ντανκέρκ. Πιο απλά, η Βρετανία του Τσάμπερλεϊν αποφάσισε να δώσει στον Χίτλερ, όσο μπορούσε, αυτά που ζητούσε και εν τω μεταξύ να ενισχύσει την πολεμική της μηχανή.
Πλην όμως, έκανε μισές δουλειές και, ενώ οι Γερμανοί έκτιζαν μια πολεμική μηχανή για άνετες προελάσεις σε ολόκληρη την ήπειρο, οι Βρετανοί στηρίχθηκαν στις νέες υπερδυνάμεις που θα τους έκλεβαν τον ρόλο του αυτοκράτορα, αλλά και στον «μισητό πλην απαραίτητο» αντικαταστάτη του κ. Τσάμπερλεϊν.

Ακόμα, όμως, κι αν απορρίψει κανείς τη θεωρία περί προετοιμασίας των Βρετανών και υιοθετήσει τη λιγότερο αιρετική και περισσότερο ορθόδοξη θεωρία περί κατευνασμού, ο κοινός παρονομαστής παραμένει ο ίδιος: Καταλήγουμε στην ατολμία του Βρετανού πρωθυπουργού που πανηγύριζε την «ειρήνη για την εποχή μας».

Προχτές, ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ο οποίος θα έπρεπε να είχε μάθει κάτι από την ασύγκριτή του δήλωση πριν από δύο χρόνια πως η κυπριακή οικονομία «θα βγει αλώβητη από την κρίση», έκανε ακόμα μία δήλωση-σοκ, λέγοντας πως «στην οικονομία, φτηνά τη γλυτώσαμε».

Αναφερόταν στα (ημί)μετρα που συμφωνήθηκαν για την οικονομία, τα οποία κινούνται μεν προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν κινούνται όμως και πολύ. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος προσωπικά υποσχέθηκε προ δεκαμήνου συμφωνία με την ΠΑΣΥΔΥ, δεν έκανε τίποτα, όπως επιβεβαιώνουν και στενοί συνεργάτες του. Αντίθετα, καταδέχτηκε, στη δική του θητεία, να καταντήσουμε να μειώνουμε τα ελλείμματα μέσα από φόρους. Όπως κάτι οικονομικά αναλφάβητα κράτη που καταλήγουν στις λίστες του Ερυθρού Σταυρού. Οι συγκεκριμένοι φόροι δεν είναι αθέμιτοι. Είναι όμως ανεπαρκείς.

Ο πανηγυρισμός για τη συμφωνία θυμίζει την αφέλεια του Τσάμπερλεϊν. Μετά από υποσχέσεις στον λαό, που συνοδεύτηκαν από σοβαρή απραξία, ακολούθησε μια συμφωνία η οποία μυρίζει μικροπολιτική παρά ανησυχία για το μέλλον της οικονομίας ή των πολιτών. Η λεγόμενη συμφωνία για τα μέτρα αποτελεί ντροπή για την κυβέρνηση. Αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη ντροπή για όσους πανηγυρίζουν για αυτή τη συμφωνία.

Σε μια χρονική στιγμή όπου το ΔΗΚΟ έδειχνε να επιμένει, όπου ο ΔΗΣΥ συνταυτιζόταν με το ΔΗΚΟ και όπου τα υψηλά ιστάμενα στελέχη του ΑΚΕΛ έδειχναν να αντιλαμβάνονται το εύρος του προβλήματος, οι Καρογιάν, Χριστόφιας και Κυπριανού συμφώνησαν να μην κάνουν τίποτε. Έτσι, ανάμεσα στα μέτρα, δεν βλέπουμε ούτε αναθεώρηση της ΑΤΑ, ούτε ουσιαστική αναδιάρθρωση του Δημοσίου, ούτε καμία κίνηση για μόνιμη διόρθωση των προβλημάτων, ούτε μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό. Δεν είδαμε, ακόμα, καμία ουσιαστική μείωση στις δημόσιες δαπάνες, παρά μόνο «περικοπές». Δηλαδή, κόψιμο δαπανών που θα αυξηθούν σε δύο-τρεις προϋπολογισμούς. Το δε συνταξιοδοτικό, η ωρολογιακή βόμβα, απλά θα συζητηθεί, κάποια στιγμή.

Έτσι, θυμάμαι με πόση ειρωνεία αντιμετωπίζουμε τον πανηγυρισμό του Βρετανού πρωθυπουργού το 1938, ο οποίος, αφότου βγήκε αλώβητος από το Μόναχο, χαιρόταν που τη γλύτωσε φτηνά από την απειλή που φαινόταν στον ορίζοντα. Με το ίδιο αίσθημα λύπησης, απογοήτευσης και ειρωνείας κινδυνεύει, όπως πάει, να κριθεί από την ιστορία και ο κ. Χριστόφιας.

Επίσης, πρέπει να προχωρήσει το ΓεΣΥ και να εκπονηθεί Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ).