Το ολοκληρωμένο ηχητικό αρχείο της παρέμβασης του Προέδρου Χριστόφια στο Brookings καταδεικνύει πως το λάθος του προέδρου ήταν, πράγματι, ένα γλωσσικό ολίσθημα, αν και σοβαρό. Ο Πρόεδρος δεν είπε, ούτε πως ο ρόλος της Ελλάδας ήταν ίσος με τον ρόλο της Τουρκίας, ούτε πως το πραξικόπημα δικαιολογεί την εισβολή και την κατοχή. Στόχος του Προέδρου ήταν να υπογραμμίσει τον ρόλο των ξένων κρατών στην δική μας τραγωδία, και να στείλει ένα μήνυμα περί εγγυητριών δυνάμεων. Ακόμα, λίγο πριν το ολίσθημα, είχε διαχωρίσει τους ρόλους των δύο «μητέρων πατρίδων».
Μάλιστα, οφείλουμε να σημειώσουμε με ευχαρίστηση ότι ο Πρόεδρος άρχισε την ομιλία του διαμηνύοντας πως η Κύπρος δεν επιθυμεί, αλλά υποχρεώνεται να είναι μονοθεματικό κράτος. Καλή ήταν και η τοποθέτηση του προέδρου για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Από την άλλη, το ολίσθημα επιδεικνύει ένα γενικότερο πρόβλημα στην παρουσία του Προέδρου στο εξωτερικό. Δεν ήταν η πρώτη φορά που υπέπεσε σε αυτό το λάθος ο Πρόεδρος (προηγήθηκε η ίδια τοποθέτηση στην Νέα Υόρκη, στο Cyprus Federation in New York).
Το χειρότερο, δεν έγινε σε μια τυχαία «δεξαμενή σκέψης». Στο Brookings διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό η θέση του Δημοκρατικού κόμματος των ΗΠΑ σε διάφορα θέματα, τόσο εσωτερικής όσο και εξωτερικής πολιτικής, όπως το AEI και το CATO διαμόρφωναν τις σκέψεις του τέως προέδρου, Bush.
Από το Brookings και το «αδερφό» του ίδρυμα, το School of Advanced International Studies (SAIS), προέρχεται και ο υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ (undersecretary of state) αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Phillip Gordon. Στενός του συνεργάτης –που τον συμβουλεύει στα θέματα που αφορούν την Τουρκία και το «κοσμικό» Ισλάμ- είναι ο Omer Taspinar, ο οποίος έχει και προσωπικό «ιστορικό» στην Τουρκία: Ήταν ένας από τους επίλεκτους «νεαρούς Τούρκους» της πολιτικής, μέχρι που έκανε δηλώσεις σχετικά με την γενοκτονία των Αρμενίων σε μια ομάδα ξένων επισκεπτών. Τότε, και αφού πέρασε ένα βράδυ στο κελί, τον «συμβούλεψαν» πως δεν θα εκλεγεί ποτέ πουθενά, κι αυτός βρέθηκε μετά από μερικούς μήνες να κάνει σπουδές διδακτορικού στο SAIS με τον Gordon.
Μαζί, δε, έστησαν στο Brookings –με χρήματα των Sabanci- την έδρα για τουρκικές σπουδές, και κατεύθυναν τη μεγαλύτερη πτέρυγα των Δημοκρατικών στις σχετικές της τοποθετήσεις. Και, σήμερα, όταν λέμε «των Δημοκρατικών», εννοούμε και την κυβέρνηση Ομπάμα. Σημαντική, ακόμα, είναι και η σχέση αυτών των ανδρών με τον νυν αντιπρόεδρο –και σχετικά φιλοευρωπαίο- Joe Biden, ο οποίος έχει και πολύ καλές σχέσεις με την AHEPA και το Ελληνικό lobby. Την ίδια ώρα, παρόν στην ομιλία του προέδρου, ήταν και ο γερουσιαστής Sarbanes, που αποτελεί ισχυρό όπλο του Ελληνικού lobby.
Πιο απλά, το Brookings αποφασίζει τι θα κάνει ο Ομπάμα. Διότι όταν μιλάμε για τους «Δημοκρατικούς», μιλάμε σαφώς και για την νυν κυβέρνηση των ΗΠΑ. Και, υπενθυμίζω πως μερικές ώρες πριν την ομιλία στο Brookings, ο πρόεδρος καλούσε τον Ομπάμα να αναλάβει δράση. Φυσικά, ο Πρόεδρος δεν οφείλει να γνωρίζει τις σχέσεις και συσχετισμούς εντός του beltway της Ουάσινγκτον, αν και παρούσα ήταν και η κα. Μαρκουλλή, η οποία τα γνωρίζει εξαιρετικά.
Ο Πρόεδρος μιλούσε με τρόπο που δεν απευθυνόταν καθόλου στο ακροατήριό του, κι αυτό είναι σοβαρό. Διότι αυτοί οι θεωρητικοί, ακαδημαϊκοί τύποι, διυλίζουν την κάθε λέξη.
Το κυριότερο συμπέρασμα από την διπλή απροσεξία του προέδρου, είναι μάλλον πως ο Πρόεδρος πρέπει να γίνει πιο προσεκτικός στον τρόπο που παρουσιάζεται στο εξωτερικό. Οι εκτενείς αναφορές στις προσωπικές του εμπειρίες (γιατί ήθελε να γίνει πρόεδρος, για το όμορφο χωριό του, κτλ) θυμίζουν ηγέτη τρίτου κόσμου που δεν αντιλαμβάνεται τον διεθνή παράγοντα και μιλά για τον ακούνε στο εσωτερικό του, αντί να απευθύνεται στο ακροατήριο που έχει μπροστά του. Ακόμα, θα μπορούσε να είχε ετοιμαστεί πολύ καλύτερα για την (αναμενόμενη) ερώτηση σχετικά με την απομόνωση.
Δεν υπάρχει λόγος να ανακαλέσει ο Πρόεδρος το σχόλιό του. Αλλά μάλλον χρειάζεται επειγόντως καλύτερη ενημέρωση από τους συμβούλους του, καλύτερο «διεθνές» branding και πολύ (πολύ, πολύ) μεγαλύτερη προσοχή στο γράψιμο των ομιλιών του και στις απαντήσεις που δίνει για να αποφεύγονται λάθη, που αν και λιγότερο αξιοσημείωτα από την «διπλή εισβολή» είναι καταστροφικά για την εικόνα του προέδρου στο εξωτερικό. Ακόμα, τα σοβαρά γλωσσικά λάθη, αποφεύγονται με ένα απλό γράψιμο της ομιλίας του, αντί να μιλά εκ του προχείρου σε μια γλώσσα που δεν κατέχει.
Και να μην λέει πράματα όπως «πέ μου το και Ελληνικά διότι δεν το έπιασα» ή να μιλά για την «αποκατάσταση των παρθένων». Ποιος έγραψε, επιτέλους, την ομιλία; Στοιχειώδη λάθη επικοινωνίας που στο συγκεκριμένο ακροατήριο, κάνουν κάκιστη εντύπωση.
Food for Thought 
Όλον το άρθρον υπαινίσσεται μιαν θεωρητικά κοινώς αποδεκτήν «αντικειμενικήν αλήθκειαν», ότι ο πρόεδρος υπέπεσεν σεν σφάλμαν, σε γλωσσικόν ολίσθιμαν, σε πολιτικό λάθος, σε απροσεξία…
Ο πρόεδρος δεν απευθυνόταν ούτε σε προσκοπάκια με ελληνικές σημαίες, ούτε σε κατηχητικό, ούτε σε εθνική γιορτή του Λυκείου Ελληνίδων. Απευθυνόταν σε ορθολογιστές ακαδημαϊκούς που εκτιμούν έναν ομιλητήν που τους μιλά ίσια, έντιμα τζιαι αννοικτά τζιαι τους λέει τι πιστεύει τζιαι ποιόν είναι το όραμα του.
Το ότι εκαταλόγησεν ευθύνην στο στρατιωτικόν καθεστώς της Χούντας που οργάνωσεν το πραξικόπημαν δεν αποδυναμώννει την θέσην του τζιαι το αίτημαν του να σεβαστεί η Τουρκία το διεθνές δίκαιο τζιαι να σταματήσει την κατοχή. Θα το αποδυνάμωννεν αν η Ελλάδα ήταν ακόμα κάτω που την δυναστείαν των στρατιωτικών όπως είναι ακόμα η Τουρκία. Εζήτησεν που την Τουρκίαν αυτόν που κάμνει η Ελλάδα σαν δημοκρατική χώρα, να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο.
Το αφ΄υψηλού απαξιωτικό ύφος του άρθρου για τον τριτοκοσμικό χωρκάτη πρόεδρο δείχνει μιαν αδέξια προπαγανδιστικήν ειρωνία που συναντάς σε κομματικούς οπαδούς στον καφενέ. Μήπως σε αυτούς απευθύνεται το άρθρο;
Συμφωνώ απόλυτα πως δεν μιλούσε σε ακροατήριο με φουστανέλλες, όπως λέγεται. Επίσης, αποδίδω τη αναφορά σε ολίσθημα διότι, πρώτον δύο προτάσεις πριν από την αναφορά, διαχώρισε τους ρόλους Ελλάδας και Τουρκίας, και δεύτερο εκ των υστέρων διέψευσε πως εννοούσε αυτό που είπε και πως η αναφορά είναι «διαστρέβλωση».
Ακόμα, συμφωνώ πως οι πλείστες των αντιδράσεων είναι υπερβολικές.
Αλλά ο πρόεδρος κένωσε ένα βασικό θεωρητικό διαχωρισμό, εκείνο μεταξύ του ρόλου των δύο «μητέρων πατρίδων» (και αυτό που έλεγε μερικά δευτερόλεπτα πριν την επίμαχη αναφορά). Διότι ο μεν έκανε επέμβαση, παρέμβαση, δολοφονικές απόπειρες κατά του τότε προέδρου, οργάνωση παραστρατιωτικής οργάνωσης κτλ. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα της άλλης «μητέρας πατρίδας», εισβολή-κατοχή, έχει τεράστιες προεκτάσεις στην παρούσα κατάσταση (διπλωματικές, στο διεθνές δίκαιο όσο αυτό υπάρχει, στο status quo κτλ.). Γι αυτό θεωρώ το λάθος σοβαρότατο. Μιλούμε, φυσικά, για καθαρά προσωπική, δική μου εκτίμηση, και δεν διεκδικώ το αλάθητο.
Τώρα τα περί χωρκάτη, ναι, θεωρώ πως δόθηκε αυτή η εντύπωση στο ακροατήριο και εάν ακούσει κανείς το ηχητικό αρχείο, η άποψή μου είναι πως το συμπέρασμα είναι αναπόφευκτο. Τώρα, ο πρόεδρος δεν υποχρεούται και δεν κρίνεται από το πόσο καλά μιλά την αγγλική γλώσσα. Αλλά όταν δεν μιλάς μια γλώσσα καλά, πρέπει να παρουσιάζεσαι με έτοιμη, γραπτή και «προβαρισμένη» ομιλία για να αποφεύγεις τα λάθη. Για παράδειγμα, σχεδόν όλοι οι Ιταλοί στην ΕΕ και το ευρωκοινοβούλιο αυτό κάνουν. Πέρσι, ο Ερντογάν –που μιλά χειρότερα αγγλικά από τον Πρόεδρο- μίλησε στα τουρκικά με μεταφραστή. Κι ακόμα κάτι: όλοι έχουν «σκληρή» προφορά, δεν κάνουν όμως λάθη.
Έτσι, αποφεύγονται τα λάθη, όχι μόνο όπως αυτό περί «εισβολών» αλλά όπως και άλλα, που γίνονταν στην κάθε πρόταση του προέδρου, σχεδόν, όπως την αναφορά στην «επαναφορά των παρθένων». Αυτό θέλω να σου το υπογραμμίσω: Δεν θεωρώ υποχρέωση του προέδρου να μιλά αγγλικά, αλλά όταν δεν κάνει ομιλία σε μια γλώσσα που δεν κατέχει, ας κάνει γραπτή, αντί να μιλά εκ του προχείρου.
Επίσης, θεωρώ –από το ηχητικό της ομιλίας- πως δεν απευθύνθηκε στο ακροατήριο σωστά και πως τα γλωσσικά λάθη διαστρέβλωσαν το νόημα πολλές φορές. Αυτό φαίνεται και από αλλού: οι διαφορές μεταξύ του ηχητικού αρχείο και της απομαγνητοφώνησης που έδωσε το Brookings, είναι πολλές.
Σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου και εκτιμώ την συζήτηση.
Όταν πααίννουμε σε διεθνή συνέδρια, έστω τζιαι γραπτά άμα αρθρώννουμε λόγο, μιλούμε την lingua franca που δεν είναι η μητρική γλώσσα του εγγλέζου η του αμερικάνου που είναι συνηθισμένοι να την ακούουν τζιαι να προσπαθούν να καταλάβουν την ουσία του μυνήματος του ομιλητή.
Η ουσία δεν είναι να έκαμνε performance δκιαβάζοντας ένα ξύλινο άψογο απο γλωσσικής άποψης λόγο. Η ουσία ήταν αν ντζιείσει το ακροατήριο του τζιαι να τους δώκει να καταλάβουν ότι τζιείνος που κρατεί την ελληνοκυπριακή πέννα είναι έτοιμος να την χρησιμοποιήσει για να υπογράψει, αλλά με την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα αφήσει την Κύπρο να τραβήσει το δρόμο μόνη της σαν αυτόνομο ανεξάρτητο κράτος. Τούτο εκφράζεται συγκεκριμένα στην προσπάθεια του να αλλάξει τζιαι να βελτιώσει τους όρους του σχεδίου Ανάν για τες εγγυήσεις, όπου θα είναι η στιγμή που ο διεθνής παράγοντας θα έχει λόγο.
Οι παριστάμενοι λίγα έχουν να προσφέρουν για το περιουσιακό, ή για την εσσωτερική διακυβέρνηση που για την Τουρκία φαίνεται να έχει κλείσει όπως θέλει ο πρόεδρος. Αν το περιουσιακό προχωρήσει, που φαίνεται θα προχωρήσει αρκετά για να μπούν σε πάρε δώσε στον χρόνο που φαίνεται να έχει επιλέξει ο πρόεδρος μετά τες εκλογές στην Τουρκία, θα έρτει η ώρα που θα χρειαστεί την βοήθεια του διεθνούς παράγοντα για τες εγγυήσεις τζιαι τους όρους εφαρμογής της συμφωνίας. Τζιείνον επόνταρεν ο πρόεδρος προτιμώντας την αμεσότητα του αυθόρμητου λόγου με φτωχά αγγλικά, παρά την απόσταση που βάλλει η δκιαβαστή ομιλία σε άψογη γλώσσα. Αν ήμουν εγώ την ίδια επιλογή θα έκαμνα, έστω τζιαι αν θα έξερα ότι θα με περιπαίζουν όλοι οι απόφοιτοι του Χάρβαρντ, τους οποίους δεν κρίνω που το χαρτίν που κρατούν, ή που το τουπέ που τους διά η ταξική τους προέλευση, αλλά που την ουσία του τί λαλούν τζιαι που τα σσυφφέροντα που εξυπηρετεί η ουσία τούτη. Οι ξένοι διπλωμάτες είμαι σίουρος ότι προτιμούν την αλήθκεια ενός γλωσσικά φτωχού λόγου παρά μιαν κοσμοπολίτικη δυσκοίλια διπλωματική γλώσσα. Θα μπορούσαν άλλωστε να την εύρουν θκιαβάζοντας την ομιλίαν του στην γεννική συνέλευση (πόσοι την εθκιαβάσαν;;)
Το πρόβλημα είναι ότι η αλήθκεια του προέδρου άγγιξε την μυθολογία ενός εθνικά ανώμαλου λαού που δεν έχει ακόμα εθνικόν ύμνο τζιαι γιορτάζει πεήντα χρόνια του κράτους του χωρίς να ξέρει ούτε τι θέλει, ούτε που πάει. Αυτόν είναι το ενδιαφέρον για μένα από όλον αυτόν τον καϊκανά από τον οποίο μαθαίνω πολλά για το που βρίσκεται η εθνική συνείδηση του λαού που άφηκα πριν 20 χρόνια όταν έφυα που την Κύπρο που δεν γνωρίζω τζιαι πολλά στην σύχρονη της έκδοση.
Σε ευχάριστώ τζιαι γώ για την κουβέντα που επίσεις εκτιμώ.