Όταν ο έφεδρος Ιάκωβος Χατζησπύρου σκοτώθηκε άδικα από ένα λυμένο Acmat το οποίο δεν προβλέπεται να χρησιμοποιείται ως λεωφορείο της ΕΦ, πολλοί φώναξαν, άλλοι έκλαψαν, άλλοι άσχετοι δήλωσαν πως ήταν ένα απλό «τραγικό συμβάν» και ο Υπουργός Άμυνας έκαμνε πως δεν κατάλαβε τι συνέβηκε. Επειδή ο γράφων έγραψε ήδη στην Καθημερινή μία άποψη για την μεγάλη έκταση που χωρίζει την αντίληψη του Υπουργού Άμυνας με την πραγματικότητα, δεν θα μπω στο συγκεκριμένο.
Όσοι έκαναν στρατό γνωρίζουν τι γίνεται. Πέρα από την γενικευμένη αθλιότητα που συχνά χαρακτηρίζει συχνά την ΕΦ, υπάρχει και το στοιχείο της σπατάλης χρόνου. Μιλώ για τους 26 μήνες που χάνονται άσκοπα σε περίπολα και κινήσεις και ασκήσεις ανίας. Φανταστείτε, όμως, να μην ήταν χάσιμο χρόνου ο καιρός εκείνος. Απλά τι μπορεί να γίνει όταν «ολόκληρος» (ας πούμε) ο ανδρικός πληθυσμός μίας χώρας μπορεί να βρεθεί μαζεμένος και υπό εκπαίδευση για ένα χρονικό διάστημα.
Κάθε μέρα, τουλάχιστον το καλοκαίρι, είχαμε στη φρουρά άτομα επιφορτισμένα με τον ρόλο της πυρασφάλειας. Αυτό, απλά, σήμαινε ότι κάποιος γέριμος οπλίτης θα φορούσε σακίδιο στην εξάρτηση και μαντιλιά πράσινη στο σβέρκο την ώρα της αναφοράς της φρουράς. Σκεφτείτε, όμως κάτι άλλο: να είχαμε σε κάθε μονάδα ένα αριθμό οπλιτών, ας πούμε πέντε ή δέκα, οι οποίοι να έχουν περάσει από συγκεκριμένη εκπαίδευση, να έχουν λάβει πτυχίο και δεύτερη ειδικότητα (ίσως και καμιά πάτσα στο μανίκι) και πραγματικά να γνωρίζουν τα περί δασικών πυρκαγιών και να μπορούν να λειτουργήσουν συγκροτημένα και αποτελεσματικά εάν βρεθούν κοντά σε ένα τέτοιο περιστατικό. Πόσους εκπαιδευμένους «πυρασφαλίτες» θα είχαμε σε πέντε ή έξι χρόνια μέσα στη κοινωνία; Και πόσο δύσκολο θα ήταν αυτοί, είτε να μετακινηθούν στην Πολιτική Άμυνα, είτε να συγκροτήσουν μικρά βοηθητικά δασοπυροσβεστικά σώματα;
Ακόμα σκεφτείτε τους νοσοκόμους. Από την «εκπαίδευση» που περνούν μετά από σχετική απόσπαση-λούφα, επανέρχονται στις μονάδες γνωρίζοντας ότι πρώτα σταματάμε την αιμορραγία και μετά ανησυχούμε για την μόλυνση. Έλεος. Η ίδια διδακτέα ύλη –αλλά σε περισσότερο βάθος- διδάσκεται σε γυμνάσια ως εξωσχολική δραστηριότητα. Αν, όμως, σε κάθε στρατόπεδο είχαμε ουσιαστική εκπαίδευση ενός μεγάλου αριθμού οπλιτών στις πρώτες βοήθειες, αυτό θα επέφερε μεγάλα οφέλη για την κοινωνία. Αν, ακόμα, ο αριθμός (και αυτό είναι σχετικά εύκολο) προσέγγιζε το σύνολο των οπλιτών που απολύονται από την ΕΦ, τότε πόσα θα είχαν και οι υπόλοιποι Κύπριοι να κερδίσουν από τον εμβολιασμό της κοινωνίας με γνώσεις που σώζουν ζωές;
Ακόμα, πέρα από αυτά τα σχετικά απλά, υπάρχουν κι άλλα που μπορούν να γίνουν. Η εμπειρία μας έμαθε ότι οι οπλίτες συχνά ασχολούνται με οξυγονοκολλήσεις, σοβάτισμα, κτίσιμο ή μπογιάντισμα. Ας δοθεί και ένα χαρτί που να λέει, τέλος πάντων, ότι ο οπλίτης «χ» έκανε και δεκαπέντε οξυγονοκολλήσεις στον στρατό. Για πολλούς αυτή θα είναι η καριέρα τους. Και αφού είναι επίκαιρο, σκεφτείτε και το άλλο. Όσοι έχουν ειδικότητα οδηγού, αντί να ασχολούνται με τα trafficators και τα γρασαδωράκια, μπορούσαν να λαμβάνουν ένα υποτυπώδες πτυχίο ότι έμαθαν πέντε πράγματα για τα οχήματα, τις μηχανές, την…(θα το πω) συντήρηση.
Το παράδειγμα των οδηγών είναι χαρακτηριστικό. Όχι μόνο διότι η «συντήρηση» που γίνεται είναι κάθε άλλο παρά σοβαρή, αλλά και διότι τα πρωινά της Παρασκευής, που συντηρούνται τα οχήματα, αποτελούν ευκαιρία για λίγη λούφα. Αν βελτιωνόταν, όμως, θα σωζόταν τουλάχιστον μία ζωή.
Αυτά, φυσικά, δεν είναι απλά. Για να γίνουν, πρέπει, καταρχάς, να παραδεχτούν κάποιοι ότι υπάρχουν ελλείψεις. Πρέπει, επίσης, να γίνουν μελέτες και οργανωτικές προσαρμογές. Αλλά αυτά λύνονται μέσα σε μερικούς μήνες εάν υπάρχει η πολιτική βούληση.
Ακόμα, χρειάζονται και μια οργάνωση, κάποια πειθαρχεία, και πιο σοβαρή εκπαίδευση για όλους. Πράγματα, δηλαδή, που στο στρατό θεωρούνται αυτονόητα. Για να έπαιρνα και ένα χαρτί που να λέει, ας πούμε, πως έμαθα τη διαφορά του καρδιακού επεισοδίου από το σοκ, πρέπει να τα μάθω κιόλας. Για να γίνουν αυτά, πρέπει να γίνεται και η εκπαίδευση. Και αυτό το σημειώνω επειδή όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει σήμερα «εκπαίδευση»: κουβαλάμε αναλόγιο και παγκάκια, ανοίγουμε ένα σχέδιο μαθήματος και ανοίγουμε συζήτηση για αυτοκίνητα και καμπαρέ.
Φανταστείτε, όμως, αυτά να γίνονταν. Να γεμίζαμε την κοινωνία με άτομα που κατέχουν μία βασική εκπαίδευση σε θέματα όπως την δασοπυρόσβεση ή τις πρώτες βοήθειες. Κάτι τέτοιο θα είχε πολλαπλασιαστικές θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία μας. Θα κατάφερνε, όμως, και κάτι άλλο: με καλύτερη εκπαίδευση, η ΕΦ θα ήταν πιο αξιόμαχη. Οι άνδρες και οι γυναίκες της πιο ικανοί. Και, τελικά, ο άδικος χαμός των ζωών των οπλιτών, αξιωματικών και εφέδρων, όπως του Ιάκωβου Χατζησπύρου, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Φυσικά, όλα αυτά μάλλον θα παραμείνουν εισηγήσεις ενός άσχετου σε ένα περιοδικό.
Αλλά, έστω. Φανταστείτε.