Ολόκληρη η χώρα ένα εργοτάξιο. Από το μπαλκόνι του έξι αστέρων ξενοδοχείου, όπου διέμεινε η αποστολή που συνόδευσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά την επίσημή του επίσκεψη στο Κατάρ, ξεχωρίζει μια εντυπωσιακή εικόνα: η θάλασσα αποξεραίνεται για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της ανάπτυξης. Παντού γερανοί, παντού γυάλινοι ουρανοξύστες. Ολόκληρη η Ντόχα βουίζει, εικοσιτέσσερις ώρες την ημέρα, με την οργασμική μανία της οικοδόμησης κτιρίων που μάλλον σχεδιάστηκαν για να εντυπωσιάσουν, παρά να ικανοποιήσουν πραγματικές ανάγκες. Ο πολυέλαιος στα αποχωρητήρια των δωματίων του Ritz-Carlton είναι πιο λαμπρός, πιο εντυπωσιακός και πιο όμορφος από ό,τι μπορεί να φανταστεί και ο πιο φαντασμένος νεόπλουτος των προαστίων της Λευκωσίας. Ο Τσαουσέσκου θα ντρεπόταν για την πενία του.
Με την ατέλειωτη ροή από πετροδόλαρα, που εξασφαλίζουν πλεονάσματα των 25 δισ. δολαρίων το χρόνο, ο εμίρης του Κατάρ και οι λοιποί συγγενείς της οικογένειάς του, δίνουν νέο νόημα στην έννοια της «οικογενειακής επιχείρησης». Έχουν πιο πολλά από όσα μπορούν να ξοδέψουν. Με 200,000 ντόπιους, αλλά συνολικό πληθυσμό κοντά στα 2,000,000 (οι λοιποί, εργάτες βραχείας διαμονής) το Κατάρ βιώνει στο έπακρο την απόλαυση της χλιδής και της μανιώδους ανάπτυξης. Ό,τι επιθυμεί η φαντασία τους, κτίζεται, σε μια συνεχή προσπάθεια να ξεπεράσουν τον εαυτό τους.
Κατά τη διάρκεια ενός έτους κατά το οποίο αναμένεται πως η παγκόσμια οικονομία θα συρρικνωθεί, αυτοί ετοιμάζονται για ανάπτυξη της οικονομίας τους κατά 14% (ενώ κάποιοι αναλυτές αναμένουν μέχρι και 28%). Δύσκολα το βάζει ο νους.

Δίψα για χλιδή
Πίσω, όμως, πίσω από την στρατιά γερανών, ξένων εργατών και γυάλινων πύργων της Βαβέλ, κρύβεται μια μανία επικίνδυνη, που δύσκολα θα ικανοποιηθεί. Η δίψα της χλιδής δεν μπορεί να ανακουφιστεί ποτέ. Στο Ritz-Carlton, ένα μόνο από τα πολλά ξενοδοχεία-ναούς της χλιδής της Ντόχα, μπορεί κανείς να περάσει ένα βράδυ με μόνο 220 ευρώ. Λιγότερα, δηλαδή, από όσα χρειάζεται για ένα βράδυ σε ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων στις Βρυξέλλες. Εκ πρώτης όψεως, η σκέψη είναι γλυκιά. Όταν, όμως, αναλογιστεί κανείς πόσα χρειάζονται το βράδυ μόνο για μισθούς και συντήρηση (άσε την αρχική επένδυση), λογικά διερωτάται εάν το ξενοδοχείο είναι οικονομικά βιώσιμο. Υπάρχει μόνο ως επίδειξη ισχύς και πλούτου.

Υπάρχουν, φυσικά, και επενδύσεις που αποφέρουν προστιθέμενη αξία. Ο κ. Χριστόφιας και η υπόλοιποι επίσημοι καλεσμένοι του εμίρη, επισκέφθηκαν, λίγες ώρες πριν από την αναχώρηση τους από την Ντόχα, το υπό ανέγερση επιστημονικό ερευνητικό κέντρο όπου το κράτος, σε συνεργασία με ιδιωτικές πετρελαϊκές εταιρείες και ερευνητικά κέντρα από τις ΗΠΑ, ήδη άρχισαν να μελετούν τρόπους μετατροπής του φυσικού αερίου σε νέα υλικά (πλαστικά, πέτρες κ.λπ.). Το δέος που προκαλεί το κέντρο αντισταθμίζεται, όμως, από την εξαθλίωση της γύρω περιοχής, η οποία θυμίζει την λωρίδα της Γάζας, με εγκαταλελειμμένα μικροκαταστήματα, υπό κατάρρευση σπίτια χωρίς παράθυρα και ταμπέλες επιχειρήσεων που έχουν προ ετών σκουριάσει. Ο δρόμος, πάντως, που περνά από την περιοχή, δεν θυμίζει τα χάλια των δικών μας αλλά φτάνει (σε ποιότητα αν όχι μέγεθος) τα autobahn της Γερμανίας. Η χλιδή και η απόλαυση αναγκαστικά συνυπάρχουν με την εξαθλίωση.

Μια καλοκάγαθη δικτατορία
Η κοινωνία επίσης δεν μπόρεσε ποτέ να προλάβει την ανάπτυξη της οικονομίας. Με τους ντόπιους να απασχολούνται στις υπηρεσίες του «οικογενειακού» κράτους, ποτέ δεν αναπτύχθηκε μια μεσαία τάξη με ταξική συνείδηση και πολιτικές απαιτήσεις. Χαρακτηριστική για τους Κύπριους δημοσιογράφους ήταν η αδιαφορία των Καταριανών να «διαφημίσουν» τις επιτυχίες τους, τόσο οικονομικές, όσο και πολιτικές, κατά την σύναψη συμφωνιών και την υπογραφή μνημονίων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Στην προσπάθεια να εξηγήσουν οι δημοσιογράφοι ότι ο καθένας εκπροσωπεί διαφορετικό κανάλι ή μέσο, και ως εκ τούτου θα πρέπει να επιτραπεί, είτε σε όλους είτε σε κανένα, η πρόσβαση στα άδυτα του παλατιού, εισπράξαμε το μεγαλοπρεπές «no, no, only official media». Τα «official media» (πχ. ο προσωπικός φωτογράφος του Προέδρου) που εκδιώχτηκαν τελευταία, πάντως, είχαν μόνο οριακά μεγαλύτερη πρόσβαση στους επισήμους. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η κάλυψη από το τοπικό κανάλι της επίσκεψης, η οποία περιορίστηκε σε ένα video clip των ηγετών μπροστά στα αγήματα πρώτα, και στις επίχρυσες πολυθρόνες μετά. Μετά εμβατηρίων που θύμιζαν τις εικόνες των Μουτζαχεντίν πριν από την «μητέρα όλων των μαχών» του Σαντάμ, και αποθεωτικά slow motion της χειραψίας του Προέδρου με τον εμίρη, μόνο σε ελευθεροτυπία δεν παρέπεμπαν. Καμία αναφορά δεν έγινε (από όσα καταλάβαμε) στα μνημόνια και η κάλυψη εστιάστηκε στους πανηγυρισμούς.

Ωστόσο, διαφαίνεται ότι πίσω από τα hijab των γυναικών κρύβονται υπερπολυτελή κοσμήματα, επίχρυσα ρολόγια και designer εσώρουχα. Οι κελεμπίες είναι Gucci. Άντε και καμιά Boss για τους πιο φτωχούς. Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν είναι Zara. Όποιος επιθυμεί να περάσει για ψώνια, είτε θα επισκεφθεί τα ανατολίτικα παζάρια των προαστίων, είτε θα χαλάσει τρία μηνιάτικα για ένα πουκάμισο. Μέση οδός δεν υπάρχει. Πρόκειται για μια καλοκάγαθη δικτατορία, όπου ο πέλεκυς πέφτει ελαφρύς στους αντιπολιτευόμενους ή επικριτές, φτάνει αυτοί να μετανοήσουν δημοσίως και να πάψουν να αντιστέκονται. Σε τέτοια περίπτωση, θα λάβουν μια σύνταξη, ένα σπίτι και την ησυχία τους. Μπορεί και μπράβο από τις ειδικές φρουρές. Οι υπόλοιποι, εάν δεν πάθουν κανένα μυστήριο ατύχημα, θα περιοριστούν στο ανατολίτικο παζάρι και το σχετικό παζάρεμα.

Είναι πάντως δεδομένο πως η ραγδαία αύξηση του πλούτου είναι πολύ πιο επικίνδυνη για την κοινωνία και την δημοκρατία από την σταδιακή αύξηση της ποιότητας ζωής. Τα πετροδόλαρα αποτελούν, για την οικογένεια του εμίρη, εκείνο το μέσο δια του οποίου μπορεί να αποσιωπήσει την κριτική, να εξασφαλίσει την συγκατάθεση του λαού και να διοικήσει χωρίς αντιστάσεις. Σκάσε, σου λέει, να κτίσουμε το Pearl (41,000 κατοίκων) μέσα στη θάλασσα, να αγοράσουμε το επόμενο μοντέλο της Lamborghini, να βάλουμε κανένα φύλλο χρυσού στο μπάνιο, να κάνουμε δώρο κανένα χιτζάμπι McQueen για την κυρία. Ενώ πολιτικοί αναλυτές εδώ και είκοσι χρόνια καταλογίζουν στην φτώχεια την αδυναμία πολλών κοινωνικών να οικοδομήσουν δημοκρατικά πολιτεύματα, τελικά αποδεικνύεται ότι, και το χρήμα είναι μια κατάρα η οποία διαφθείρει εκείνες τις κοινωνικές δομές που θα επέτρεπαν την εκδημοκρατικοποίηση.