Πολύ βαθύτερα τα προβλήματα από ένα και μόνο διορισμό:

Ο διορισμός ατόμου φιλικά προσκείμενου προς τον επικεφαλής της Γραμματείας της Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε., Ανδρέα Μολέσκη, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και έφερε στο προσκήνιο τα πάμπολλα προβλήματα που υπάρχουν στην προσπάθεια της Κύπρου να προετοιμαστεί για την Προεδρία της Ε.Ε. Ωστόσο, πίσω από μια υπόθεση που εστιάστηκε σε πρόσωπα και προσωπικές σχέσεις, υπάρχει, όπως προκύπτει από τη δημοσιογραφική έρευνα, ένα γενικότερο πρόβλημα το οποίο φαντάζει δυσεπίλυτο.

Η Γραμματεία υπέφερε εδώ και καιρό από μια σειρά προβλημάτων, για τα οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό δεν είχε η ίδια την ευθύνη, όπως οι μη ικανοποιητικές απολαβές που προσφέρονται για τις θέσεις εργασίες στην Προεδρία, οι ψυχρές σχέσεις μεταξύ Υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) και Γραμματείας και η λειψή αντίληψη από πλευράς των διαφόρων υπουργείων του ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν στην Προεδρία.

Πιο συγκεκριμένα, τα τρία βασικά προβλήματα, όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που έχουμε συλλέξει, έχουν ως εξής:
• Πρώτο, η Γραμματεία δεν ήταν σε θέση να προσφέρει ικανοποιητικές απολαβές ή και σαφείς όρους συμβολαίου σε πολλά από τα άτομα που προσέγγιζε με σκοπό να τους προσφέρει θέσεις εργασίας. Αυτό οφειλόταν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στο γεγονός ότι η σχετική νομοθεσία δεν είχε περάσει από τη Βουλή, παρά μόνο κατά την τελευταία της συνεδρία πριν από τις εκλογές. Σε συνέχεια του πρώτου σημείου, οι απολαβές που προσέφερε η Γραμματεία στα άτομα που προσέγγιζε τόσο καιρό, δεν ήταν υψηλές, παρά τα όσα ακούγονται. Κι αυτό για έναν απλό λόγο. Το ύψος των απολαβών κρίνεται με βάση τις εναλλακτικές επιλογές των συγκεκριμένων ατόμων που η Γραμματεία προσέγγιζε. Πολλά από τα άτομα που προσεγγίστηκαν, λόγω προσόντων και προηγούμενής τους εμπειρίας, θα έπρεπε να αποδεχτούν μια ουσιαστική μείωση στα εισοδήματά τους για να «μετεγγραφούν» στην Προεδρία.
Ο συνδυασμός των δύο πιο πάνω σημείων μεταφράστηκε σε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα προσέλκυσης υπαλλήλων, αφού η μείωση απολαβών σε συνδυασμό και με μια σημαντική ασάφεια σχετικά με τη διάρκεια των συμβολαίων κ.ο.κ. δεν μπορούσαν να καταστήσουν τη Γραμματεία ελκυστική επιλογή για κάποιον που κατείχε ταυτόχρονα τα απαιτούμενα προσόντα και σχετική εμπειρία.

• Δεύτερο σημείο: Οι σχέσεις της Γραμματείας με το ΥΠΕΞ δεν είναι αυτές που πρέπει. Το ΥΠΕΞ –όπως προκύπτει από τις ένθεν και ένθεν τοποθετήσεις σχετικά με τη διαχείριση της Προεδρίας– αρνείται να συνεργαστεί με τη Γραμματεία, της οποίας τον ρόλο υποβαθμίζει. Ωστόσο, το ίδιο το ΥΠΕΞ δεν δείχνει ικανό να διαχειριστεί την Προεδρία, αν κρίνει κανείς από τον τρόπο που λειτουργεί σε διάφορα φόρα. Μάλιστα, προσωπικές αντιπάθειες πολύ συγκεκριμένων ατόμων διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο σε αυτές τις καταστάσεις. Κρίσιμης σημασίας λειτουργίες της Προεδρίας, όπως οι σχέσεις με προσωπικότητες-κλειδιά των Βρυξελλών, έχουν ήδη υποβαθμιστεί και μάλιστα σοβαρά, δημιουργώντας έτσι αμφιβολίες για την επιτυχία της Κυπριακής Προεδρίας, ιδιαίτερα όσον αφορά στις Δημοσιονομικές Προοπτικές, από τις οποίες τελικά θα κριθούμε. Αυτό το πρόβλημα επιδεινώνει περαιτέρω την ασάφεια όσον αφορά στον διαμοιρασμό αρμοδιοτήτων.

• Τρίτο: Δεν είναι απόλυτα σαφές ότι τα διάφορα υπουργεία αντιλαμβάνονται πλήρως το εύρος της εργασίας και τον ρόλο που τα ίδια θα έχουν στην επιτέλεση του έργου της Προεδρίας. Η αδυναμία της κυβέρνησης να ελκύσει έστω και έναν από τους Κύπριους που εργάζονται μόνιμα στις Βρυξέλλες (και δη στην Κομισιόν) σχετίζεται άμεσα με αυτό το δεδομένο. Και, άσχετα με το ότι η Προεδρία είναι θέμα του Συμβουλίου και όχι της Κομισιόν, τα άτομα αυτά θα έπρεπε, λογικά και σύμφωνα με την προϋπάρχουσα πείρα στα ζητήματα Προεδρίας γενικώς, να είναι το μεγαλύτερο ατού της Λευκωσίας στη διαχείριση της Προεδρίας.

Επαγγελματίες που κατέχουν τα ζητήματα, τις λεπτομέρειες και τους συσχετισμούς δυνάμεων και τα οποία γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τον τρόπο, το ύφος και το παρασκήνιο της λήψης αποφάσεων, αντιλήφθηκαν πως για να εργαστούν στην Προεδρία της Κύπρου, θα έπρεπε να υποστούν μια καθόλου ελκυστική κατάσταση: Πρώτο, να διακόψουν την εκεί εργασία τους και να χάσουν χρόνια προϋπηρεσίας, επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες χωρίς να γνωρίζουν το πού θα έχουν μετακινηθεί εν τω μεταξύ. Δεύτερο, να αποδεχτούν περικοπή εισοδημάτων γύρω στο 50%. Και, πάνω από όλα, να είναι μεν υπεύθυνοι για να εκπαιδεύσουν κόσμο των υπουργείων, να τους κατευθύνουν και να τους συμβουλεύουν, αλλά να υπάγονται σε αυτούς. Με άλλα λόγια, να εργάζονται κάτω από άτομα που είναι λιγότερο καταρτισμένα από τους ίδιους για τη συγκεκριμένη δουλειά.

Εύκολα προβλέψιμοι είναι οι εκνευρισμοί απέναντι σε μια σκληρωτική στάση που η δημόσια υπηρεσία ήδη δείχνει απέναντι στην ανάληψη της Προεδρίας από την Κύπρο.

Αγκάθι η καθυστέρηση στη λήψη πολιτικών αποφάσεων
Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η καθυστέρηση στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Η Κύπρος προσεγγίζει την Προεδρία με μια σειρά από «προτεραιότητες» που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, κάτι που είναι μάλλον παράλογο. Θα κληρονομήσουμε μια σειρά από προβλήματα, όπως «παθαίνει» η κάθε Προεδρία, ενώ βέβαιο πρέπει να είναι επίσης πως κάτι απρόοπτο θα συμβεί και στο δικό μας εξάμηνο, όπως συμβαίνει πάντα. Πέραν τούτου, η Κύπρος θα κληθεί να προεδρεύσει κατά τη στιγμή που θα πρέπει να «κλείσει» η συμφωνία για τις Δημοσιονομικές Προοπτικές της Ε.Ε. (ο «προϋπολογισμός» 2013-2018), ένα θέμα που θα είναι πολύ δύσκολο για την Προεδρία. Έτσι, παραμένει πολύ λίγος πολιτικός χώρος για δικές μας προτεραιότητες.

Σχετική απόφαση για το ποιες θα είναι αυτές (δεν μπορούν να είναι περισσότερες από δύο με τρεις) δεν έχει ληφθεί. Αναφορές πως θα πρέπει ανάμεσα σε αυτές να είναι και το Κυπριακό δεν μπορούν να εισακουστούν και είναι προφανές πως όσοι επιμένουν επ’ αυτού δεν έχουν την παραμικρή εμπειρία για το πώς λειτουργεί η Ε.Ε. Μάλιστα, εάν η Κύπρος έχει, για παράδειγμα, δύο «δικές της» προτεραιότητες, η μία τουλάχιστον θα πρέπει να είναι ζήτημα στο οποίο η Κύπρος δεν έχει απολύτως κανένα εθνικό συμφέρον. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το γεγονός ότι σαφείς πολιτικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί, εντείνει την αβεβαιότητα στη Γραμματεία και καθιστά ακόμα δυσκολότερη τη σωστή οργάνωσή της.

Εν κατακλείδι, η απόφαση της Γραμματείας για απασχόληση ατόμου φιλικά προσκείμενου προς τον Ανδρέα Μολέσκη, δεν είναι από μόνη της πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι η μάζα νεαρών, ικανών και προσοντούχων ατόμων με σχετική εμπειρία που τελικά αρνήθηκαν να εργαστούν στη Γραμματεία. Για αυτό δεν ευθύνεται μόνο η Γραμματεία, όπου ο μέσος όρος ηλικίας πρέπει να είναι κοντά στα 30 ή και πιο κάτω. Και μάλλον εντυπωσιακό είναι το μάζεμα τόσων ικανών ατόμων σε έναν χώρο εργασίας στην Κύπρο. Ούτε μπόρεσαν κόμματα να παρέμβουν, ενώ ο γράφων έχει ιδίαν άποψη για το πώς γίνονται οι προσλήψεις και δεν έχει αντιληφθεί αναξιοκρατικά κριτήρια. Τα πράγματα, όμως, θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα και η ίδια η Γραμματεία δεν είναι χωρίς ευθύνες για την κακή οργάνωση που επικρατεί.

Σήμερα, πολύ πιο σημαντική από μια υπόθεση που κοιτάζει μόνο πρόσωπα, σχέσεις και φωτογραφίες στο facebook, είναι η βαθύτερη κατάσταση στη Γραμματεία. Επί της ουσίας, θα περιμένουμε να δούμε τις λεπτομέρειες της γενικής ελέγκτριας. Εν τω μεταξύ, όμως, θα πρέπει το Προεδρικό να κάνει τη δική του παρέμβαση και να στηρίξει τη Γραμματεία, η οποία έχει δεχτεί έντονη πολεμική, κάτι που επιβεβαιώνεται και από πηγές εντός του ΥΠΕΞ. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν άμεσα σοβαρές πολιτικές αποφάσεις για τις συγκεκριμένες προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας.

Κι ας μην ξεχνάμε το ΓεΣΥ και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ)…