Ευφυέστατος ο Στρος Καν. Αλλά το έξυπνο παιδί, απ’ το πουλί του πιάνεται. 

Η σύλληψη του Ντομινίκ Στρος Καν (DSK) με τα παντελόνια κατεβασμένα ήταν ένα σοκ, όχι μόνο για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το προεκλογικό σκηνικό της Γαλλίας, αλλά και για την Παγκόσμια Οικονομία. Φυσικά, ο DSK δεν είναι, ούτε ο πρώτος αλλά ούτε και ο τελευταίος σημαντικός άντρας που χάνει την καριέρα (και ίσως και την ελευθερία του) διότι δεν μπορεί να ελέγξει τις ορέξεις του.

Αλλά από την σύλληψη-σοκ, από την οποία ολόκληρο το οικονομικό πεδίο προσπαθεί να συνέλθει, προκύπτει και ένα άλλο μάθημα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τί αντιπροσώπευε ο DSK. Οι θέσεις του για την οικονομία τον καθιστούσαν μια σημαντική φωνή του “μετριοπαθούς” στρατοπέδου στο ΔΝΤ. Οι παρεμβάσεις του για σωτηρία της Ελλάδας, τον μετέτρεψαν σε μέγα διεθνές δεκανίκι της χώρας. Ο παρασκηνιακός του ρόλος στις Βρυξέλλες τον είχε θέσει στο επίκεντρο της προσπάθειας για σωτηρία του Ευρώ και ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ακόμα, έστω κι αν έμαθε πολλά από την προεδρία Μιτεράν, όταν ήταν Υπουργός Οικονομικών, ο DSK ήταν δεδηλωμένος –και αφοσιωμένος- σοσιαλιστής.

Μπορεί να ήταν μέλος της τάξης της gauche-caviar (αριστερά του χαβιαριού, κατά την γαλλική έκφραση) αλλά ήταν αφοσιωμένος (κεντρο)αριστερός. Όχι μόνο ως σοσιαλιστής επικεφαλής του ΔΝΤ, αλλά και ως προφανής αντίπαλος του Νικολά Σαρκοζί, και πιθανότατος νικητής στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας, ήταν ένας σημαντικός Γάλλος και Ευρωπαίος ηγέτης. Ήταν, ας πούμε, πολύ έξυπνο παιδί.

Κι όμως, προσέξτε τί συνέβη: Το ΔΝΤ, μετά από μερικές ώρες σοκαρισμένης σιωπής, έβγαλε μια λιτή ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει τρία πράγματα προφανή μεν, σημαντικά δε. Πρώτο, πως σέβεται την διαδικασία της δικαιοσύνης. Δεύτερο, πως το ίδιο το ΔΝΤ συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά, και τρίτο πως ο Τζον Λίπσκι αναλαμβάνει τα καθήκοντα του ορεξάτου DSK.

Ο κ. Στρος-Καν είναι, ακόμα, ένας εξαιρετικά σημαντικός ηγέτης και, άσχετα με το τί έχει κάνει στο Sofitel, αποτελούσε από μόνος του ένα σημαντικό παράγοντα της διεθνούς σκηνής, όχι μόνο της οικονομικής, αλλά και της πολιτικής. Και, όπως είναι φυσιολογικό, ο πολιτικός του ρόλος παραμένει σημαντικός και η απομάκρυνσή του θα αλλάξει ορισμένα πράγματα.

Αλλά οι θεσμοί, λόγου χάρη το ΔΝΤ, οικοδομούνται με τρόπο που να εξασφαλίζει, όχι μόνο της επιβίωσή τους όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα, άλλα και την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας τους. Το ΔΝΤ δεν σταμάτησε να λειτουργεί, αν και το πρώτο σοκ δημιούργησε κάποια κενά που ήδη δείχνουν να ξεπερνιούνται. Μάλιστα, το ΔΝΤ «παίζει» στην κεντρική σκηνή της Τρόικας που ασχολείται με το άμεσο μέλλον της Ελλάδας. Όλες από τις πρώτες ενδείξεις είναι πως ο θεσμός θα ξεπεράσει την εμπειρία αυτή, χωρίς καν να υποστεί εκτεταμένη κρίση.

Ακόμα και το γαλλικό σοσιαλιστικό κόμμα, το οποίο ως προχτές αισθανόταν έτοιμο να αναλάβει το Ελιζέ και σήμερα ψάχνει υποψήφιο, δεν βάζει λουκέτο, αν και η κρίση θα πάρει καιρό να περάσει.

Οι θεσμοί υπάρχουν ακριβώς για να μην στηριζόμαστε στα πρόσωπα. Η αρχιτεκτονική τους πρέπει πάντα να εξυπηρετεί ακριβώς αυτή την λογική. Το μάθημα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και για την Κύπρο.

Μπορεί, σε μεγάλο βαθμό χάρη στην ΕΕ και την εναρμόνιση, οι θεσμοί μας να έχουν κτιστεί με αυτή την λογική, αλλά πολύ συχνά η συμπεριφορά της εκάστοτε κυβέρνησης είναι ακριβώς η αντίθετη. Αυτή η στήλη έχει πολλές φορές γράψει μια ολόκληρη σειρά από παραδείγματα, από την μεταφορά της διαχείρισης του χρέους στο Υπουργείο Οικονομικών, μέχρι την εποπτεία οργανισμών όπως τα Ταμεία Προνοίας και τα συνεργατικά, από υπουργεία.

Σήμερα, αν προσέξουμε λίγο το μάθημα που μας έρχεται από την Νέα Υόρκη, θα δούμε πως δεν πρέπει να κρεμόμαστε από τα παντελόνια κανενός για την λειτουργία των θεσμών μας, όσο σημαντικός, ικανός και ευφυής είναι αυτός στην δουλειά του. Διότι το έξυπνο παιδί από το πουλί του πιάνεται.

Κι ας μην ξεχνάμε δύο πράγματα που έχουν άμεση σχέση με τον ρόλο των θεσμών: Το ΓεΣΥ και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ).