Σίγουρα δεν μιλάμε για τις φάλαγγες του Φράνκο, ούτε για τη Διεθνή Μεραρχία του ισπανικού εμφυλίου. Η εξέγερση στη Λιβύη όμως έχει όλα τα χαρακτηριστικά μένους των καταπατημένων.

Στη Zawiyah οι μάχες μέχρι ψες ήταν άγριες, αλλά οι πολιορκημένοι κράτησαν παρά τις μεγάλες απώλειες. Όπως και στη Μαδρίτη του Φράνκο, όλα δείχνουν πως ο Καντάφι θα χρειαστεί μία πέμπτη φάλαγγα για να καταλάβει την μεγάλης στρατηγικής σημασίας πόλη.

Όμως, την ίδια στιγμή βλέπουμε μια εξέλιξη που μάλλον απογοήτευση πρέπει να μας προκαλεί. Η «μητέρα πατρίδα» του soft power, η Ε.Ε., τραβάει πίσω και αφήνει τους αμερικανούς να λειτουργούν ως πρωτεργάτες και ως ηγέτες στην αντιμετώπιση του Καντάφι.

Άπραγοι, αμήχανοι και σχεδόν αδρανείς, οι 27 ευρωπαίοι ηγέτες, μαζί με την Ύπατη Αντιπρόσωπο, τον πρόεδρο της Επιτροπής και την πρόεδρο του Συμβουλίου, κοιτάζουν γύρω τους, αβέβαιοι τι πρέπει να κάνουν. Και, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, όπως τη Βοσνία, η ΕΕ αδυνατούσε να λειτουργήσει ως σύνολο, σήμερα δεν βλέπουμε ούτε τα κράτη μέλη να αντιδρούν από μόνα τους. Μοναδική εξαίρεση, το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο όμως και πάλι λειτουργεί ως poodle στα πόδια των ΗΠΑ και βαδίζει σε αμερικάνικους ρυθμούς.

Οι Αμερικανοί, όμως, ήδη κινούνται. Θέλοντας να επιβεβαιώσουν το διεθνές σύστημα, αλλά και τους εαυτούς τους, πως είναι ακόμα υπερδύναμη, αγωνίζονται για να δημιουργήσουν συμμαχίες, τόσο διμερείς όσο και στον ΟΗΕ, για να αντιδράσουν σε έναν δικτάτορα που κάνει τον Μουμπάρακ να φαίνεται συμπαθής.
Ήδη, οι Αμερικανοί έφεραν πιο κοντά την «πέμπτη φάλαγγά» τους, με τουλάχιστον δύο πολεμικά σκάφη να προσεγγίζουν τη Λιβύη. Η αεροπορία τους επίσης ετοιμάζεται. Έκαναν, ακόμα, μία πολύ σημαντική κίνηση, αρπάζοντας τα λεφτά του Καντάφι και του καθεστώτος του στις ΗΠΑ.

Αυτή η κίνηση δεν είναι όσο ασήμαντη όσο φαίνεται και δεν είναι το ίδιο με το να γυρεύουν τον προσωπικό πλούτο του Σαντάμ ή του Μιλόσεβιτς. Κι αυτό διότι ο Καντάφι χρειάζεται άμεσα τα αμύθητα πλούτη του για να πληρώνει και να χρηματοδοτεί τους μισθοφόρους, και ιδίως την ελίτ μεραρχία Κhamis, που αποτελεί την καλύτερη ελπίδα του καθεστώτος να αντέξει στις επιθέσεις των επαναστατών.

Φυσικά, οι Αμερικανοί δεν έχουν κάνει το αποφασιστικό βήμα για να ενισχύσουν την αντίσταση στη Λιβύη.
Ακόμα, έχουν κάνει πίσω σε ορισμένα βασικά θέματα, όπως την προσαγωγή των μισθοφόρων στη δικαιοσύνη, προφανώς διότι φοβούνται πως θα εκθέσουν τους δικούς τους μισθοφόρους σε επικίνδυνα νομικά νερά. Ωστόσο, είναι ένα βήμα πιο μπροστά από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της που ακόμα σκέφτονται. Και γι αυτό δεν φταίει καθόλου η ΕΕ ως οργανισμός, αλλά οι 27 κυβερνήσεις της.

Έχουμε μπροστά μας μία από τις σπάνιες στιγμές όπου η διχοτομία soft power-hard power καταρρέει. Η λογική της «μαλακής ισχύος» στη Λιβύη θέλει τις ξένες δυνάμεις να βοηθούν τους επαναστάτες.

Να χρησιμοποιούν, δηλαδή, εργαλεία της «σκληρής ισχύος». Και, για όσους σκέφτονται τον Kagan ή τον Nye, εδώ, δεν υπάρχει ούτε καρφί, ούτε σφυρί, αλλά επανάσταση.

Για να είμαστε δίκαιοι, στην επανάσταση υπάρχει και η σημαντική παράμετρος της κόντρας μεταξύ των φυλών της Λιβύης. Αυτό, όμως δεν αλλάζει τα όσα έχει κάνει ο Καντάφι και το ποιος έχει το δίκαιο με το μέρος του.

Η εμπλοκή, φυσικά δεν μπορεί να γίνει με στρατιωτική επέμβαση επί του εδάφους της χώρας. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε αφόρητα διλήμματα. Εξάλλου, αυτή είναι η μάχη των Λίβυων και μόνοι τους πρέπει να την κερδίσουν, χωρίς τρίτους καλοθελητές στα πόδια τους.

Με την χρήση, όμως, αεροπορίας και ναυτικού θα μπορούσαν οι ξένες δυνάμεις να συμβάλουν σε ένα εκκωφαντικό no pasarán στις μάχες της Zawiyah όπου οι «δημοκρατικοί» φωνάζουν, εδώ και τρεις νύκτες, το δικό τους απελπισμένο «Allahu Akbar». Με την υλική (στρατιωτική και άλλη) υποστήριξη, μπορεί επίσης να βοηθήσει η διεθνής κοινότητα τους Λίβυους να αναλάβουν μόνοι τους την μοίρα της χώρας τους.

Εδώ έχουμε ένα νέο είδος αποστολής τύπου Petersberg, η οποία ίσως να εμφανιστεί ξανά στο επόμενο διάστημα, σε κάποια άλλη χώρα του αραβικού κόσμου. Καλό θα ήταν να σκεφτούμε αν θέλουμε, τελικά, να είμαστε κι εμείς σε αυτή τη σκηνή που εξελίσσεται ή εάν οι «Αμερικάνοι-φονιάδες των λαών» θα φέρουν μόνοι τους τη Δημοκρατία στη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική.

Για κάποιο περίεργο λόγο, σκέφτομαι πολύ τον στίχο που τραγουδούσαν παλιά οι Τρύπες: «Ντροπή για τα μάτια σου/Ντροπή να είναι άδεια/σαν τα ποτήρια μας…».

Τα ποτήρια, άσχετο. Επίσης, ας μην ξεχνάμε και τα δικά μας: Το ΓεΣΥ που θα τρέχουμε να το εφαρμόσουμε σε λίγα χρόνια και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) που όλοι παραδέχονται αλλά σφυρίζουν αδιάφορα. Καλό θα ήταν, επίσης, να σκεφτούμε αν μας κάνει ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη, κι αν ντρεπόμαστε που μόνο οι Αμερικάνοι βοηθούν τον λαό της Λιβύης.