Και πάλι στο προσκήνιο τα πλαφόν τιμών. Υπουργοί, κυβέρνηση και βουλευτές υποστηρίζουν την κίνηση ελέγχου των τιμών με περηφάνια και βεβαιώνουν μάλιστα τον λαό πως αυτή η κίνηση αποτελεί απόδειξη πως γνοιάζονται για τα νοικοκυριά, πως ενδιαφέρονται για τους καταναλωτές και διάφορα άλλα φαιδρά.

Τα πλαφόν, όμως, δεν εξυπηρετούν παρά μόνο μία λογική: Αποτελούν μια προσωρινή, βραχυπρόθεσμη λύση στα προβλήματα που δημιουργούν οι στρεβλώσεις της αγοράς. Τα προβλήματα αυτά, τελικά, τα πληρώνει ο καταναλωτής. Και, για να είμαστε ακριβείς, όταν λέμε «καταναλωτής» εννοούμε όλους μας, τον καθένα που έχει έστω και μία φορά αγοράσει κάτι.

Αυτή η στήλη έχει αναφερθεί πολλές φορές σε αυτή την πολιτική, την οποία χαρακτήρισε παλαιότερα ως «τσιρότο για την γάγγραινα» και ως «ασπιρίνη για το κάταγμα». Εκ φύσεως, δεν έχει κάτι το κακό το πλαφόν, ιδίως όταν δεν λειτουργεί η αγορά. Το πρόβλημα δεν είναι η παραχώρηση στην κυβέρνηση του δικαιώματος επιβολής «ταβανιού» στις τιμές, αλλά ο τρόπος με τον οποίο μας παρουσιάζουν αυτή την επιλογή.

Όταν ο υπουργός επιβάλλει πλαφόν, αυτό συνεπάγεται πως οι τιμές είναι υψηλές, αδικαιολόγητα. Το βασικό σημείο, όμως, δεν είναι πως οι τιμές είναι «ψηλές», αλλά πως είναι «αδικαιολόγητα ψηλές». Αν δεν ήταν αδικαιολόγητες οι τιμές, δεν θα υπήρχε λογική στο πλαφόν.

Από τη στιγμή, όμως, που εντοπίζεται αδικαιολόγητο ύψος τιμών, αυτό συνεπάγεται πως δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Αν δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός, τότε αυτό συνεπάγεται πως έχουμε, είτε, καρτέλ, είτε μονοπώλιο. Εδώ, ακριβώς, είναι το πρόβλημα.

Ότι, δηλαδή, τα πλαφόν μειώνουν προσωρινά τις τιμές και τίποτε άλλο. Όσοι ενδιαφέρονται για τον λαό, τα νοικοκυριά και τις τσέπες μας, τότε καλά κάνουν να αντιμετωπίσουν τα καρτέλ που μας επιβάλλουν αυτές τις τιμές. Να σπάσουν τα μονοπώλια –πολλά από τα οποία λειτουργούν με τις ευλογίες του κράτους- και να επιβάλουν συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά. Να ενισχύσουν την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού που αδυνατεί να κάνει την δουλειά της. Να δείξουν λίγη τόλμη απέναντι στους μεσάζοντες, αλλά επίσης και απέναντι στους παραγωγούς, οι οποίοι σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελούν το επίκεντρο του προβλήματος. Να τιμωρήσουν με απαγορευτικά πρόστιμα όσους «συνεργάζονται» για να διατηρούν υψηλές τις τιμές τους. Να αντιμετωπίσουν την ουσία του προβλήματος στην αγορά, η οποία επιβαρύνει τους πάντες, αντί να πανηγυρίζουν πως αγαπούν τον λαό διότι έβαλαν πλαφόν.

Η επιβολή πλαφόν είναι σαν να βάζεις το δάκτυλο στην τρύπα για να σταματήσει η διαρροή. Το προσωρινό αυτό κέρδος, όμως, αποκομίζεται με κόστος μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις. Στην κυπριακή αγορά δεν έχουν μετρηθεί οι επιπτώσεις των πλαφόν στην παραγωγή και διάθεση προϊόντων ή στην ποιότητά τους, αλλά είναι φυσιολογικό να αναμένουμε πως και τα δύο θα επηρεαστούν. Επιπλέον, τα πλαφόν λειτουργούν ως αντικίνητρο για όσους είχαν την διάθεση να πωλήσουν τα αγαθά τους σε χαμηλότερες τιμές από εκείνη του πλαφόν, την οποία ο καταναλωτής αισθάνεται ως «δίκαιη» τιμή πώλησης, και δεν τιμωρεί τους ακριβούς.

Πρέπει, όμως, να λέμε τα σύκα, σύκα και τους δειλούς, δειλούς. Διότι, όταν επιβάλλεις πλαφόν οφείλεις αμέσως να αρχίζεις εξέταση για τα καρτέλ που βρίσκονται πίσω από την υψηλή τιμή που απαγορεύεις.

Και, ναι, όποτε βλέπουμε πλαφόν, πίσω του υπάρχει πάντοτε καρτέλ.

Για αυτό και είναι μια δειλή λύση το πλαφόν, εκτός κι αν ακολουθηθεί με ουσιαστική παρέμβαση κατά εκείνων που μας κλέβουν. Όσοι παραδέχονται πως υπάρχουν  καρτέλ και δεν έχουν την πολιτική τόλμη να κινηθεί εναντίων τους, είναι υποκριτές. Τόσο απλά.

Και, για να είμαστε δίκαιοι, τα πιο πάνω δεν αφορούν μόνο την κυβέρνηση, αλλά όλους όσοι υποστηρίζουν αυτή την πολιτική ως λύση στα προβλήματα της αγοράς. Έκκληση της στήλης, αν υπάρχει (προεκλογικά) έστω και μια σταγόνα τόλμης και αυτοσεβασμού, είναι να σταματήσουν τους λαϊκισμούς και να πουν την αλήθεια, όλοι: «Φοβούμαστε να χάσουμε ψήφους σπάζοντας τα μονοπώλια και τα καρτέλ και γι αυτό πουλούμε κουτόχορτο στον λαό, πανηγυρίζοντας διότι βάλαμε πλαφόν». Ναι, ακριβώς, σαν την ασπιρίνη στο κάταγμα, που δίνει μια κάποια ανακούφιση αλλά δεν αποτελεί λύση.

Μοναδική ελπίδα, αφού κοντεύουν οι εκλογές, ο λαός να τιμωρήσει όσους τον δουλεύουν.

Επίσης, πρέπει να προχωρήσει το ΓεΣΥ και να εκπονηθεί Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ).