Την περασμένη εβδομάδα, έγραψα πως τα αντισταθμιστικά μέτρα για την επιβολή ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα δεν πρέπει να γίνουν άλλοθι για τη μη λήψη μέτρων ουσιαστικής πολιτικής που αφορούν τις ομάδες που έχουν ανάγκη. Τελικά, όμως, με πρόλαβε το πλαφόν τιμών. Πράγματι, οι δηλώσεις που έγιναν σχετικά με την επιβολή πλαφόν σε τιμές βασικών αγαθών, ταίριαζαν γάντι στο εν λόγω άρθρο, που έλεγε πως η παροχή «ασπιρίνης» δεν αποτελεί «άλλοθι» για τη μη λήψη ουσιαστικών μέτρων. Η επιβολή πλαφόν δεν «αποδεικνύει πως η κυβέρνηση νοιάζεται για τους καταναλωτές», όπως ειπώθηκε.

Αντίθετα, αποδεικνύει πως η κυβέρνηση δεν έχει τη διάθεση να αναλάβει την ευθύνη που της φόρτωσαν οι ψηφοφόροι και να λύσει τα προβλήματα της οικονομίας.

Εάν χρειάζονται πλαφόν και άλλες τέτοιες επεμβάσεις, τότε η αγορά δεν λειτουργεί. Ενώ μπορεί η επέμβαση του πλαφόν να χρειάζεται βραχυπρόθεσμα, αυτή δεν είναι λύση, αλλά προσωρινό παυσίπονο. Όποιος θέλει να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του, δικαιούται, αλλά φαίνεται. Η αγορά στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων και των βασικών αγαθών, πάσχει από στρεβλώσεις. Υπάρχουν μονοπώλια, ολιγοπώλια και ολιγοψώνια σε πολλά σημεία της αλυσίδας παραγωγής.

Πολλές φορές, μάλιστα, αυτές οι στρεβλώσεις δεν είναι φυσικές αλλά τεχνητές, επιβεβλημένες από πολιτικούς (όχι μόνο στη σημερινή κυβέρνηση, αλλά διαχρονικά), με στόχο την αποκόμιση πολιτικών ενοικίων και όχι την προστασία των πολιτών. Η συνταγή είναι κλασική και τη γνωρίζουμε στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες: Εν ονόματι του λαού, ο λαός πληρώνει ακριβά για κακής ποιότητας προϊόντα. Αντί, λοιπόν, να δούμε την απαιτούμενη τόλμη για να αντιμετωπιστούν τα μονοπώλια, βλέπουμε την εύκολη, πλην αναποτελεσματική, λύση των πλαφόν.

Η κυβέρνηση όφειλε, αντί να περιοριστεί στα πλαφόν πανηγυρίζοντας, να απευθυνθεί στο πραγματικό πρόβλημα. Από την Αριστερά περιμέναμε περισσότερα. Πέρα από την υπόσχεση για «δίκαιη κοινωνία», έχουμε στην κυβέρνηση και έναν χώρο που αντιτάσσεται στα μονοπώλια και στην εκμετάλλευση των πολιτών, είτε υπό την ιδιότητά τους ως πολίτες, είτε ως καταναλωτές. Κι όμως, την περασμένη εβδομάδα ακούσαμε πως η επιβολή πλαφόν είναι «απόδειξη» για το πόσο ενδιαφέρεται η κυβέρνηση για τους καταναλωτές, παρ’ όλο που αυτή απέφυγε επιτυχώς να αντιμετωπίσει το πραγματικό πρόβλημα. Παρεμπιπτόντως, δεν αθωώνονται και τα άλλα κόμματα, τα οποία όμως δεν κυβερνούν.

Αντί, λοιπόν, να γίνουν κινήσεις για να σπάσουν τα μονοπώλια, οι στρεβλώσεις και η διαφθορά, ακούσαμε πως θα μπει πλαφόν, κι αυτό αρκεί. Μάλιστα, μας έδωσε και η Ε.Ε. το πράσινο φως. Για να ξεκαθαρίζουμε κι αυτό τον λαϊκισμό, όταν λέμε πως η Ε.Ε. μάς το επέτρεψε, δεν εννοούμε πως το ζητά. Ουσιαστικά, η συζήτηση κυβέρνησης-Κομισιόν είναι η εξής: «Δικαιούμαι;». «Δικαιούσαι».

Το πρόβλημα, όμως, είναι γενικότερο και δεν αφορά μόνο τα μέτρα για τον ΦΠΑ ή τα πλαφόν στις τιμές. Εδώ και καιρό ακούμε από μια μακρά λίστα οργανισμών και ειδικών την ίδια ιστορία. Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (και ο εκεί εκπρόσωπός μας), Κομισιόν, EIU, Fitch και Moody’s είναι μόνο οι τελευταίοι. Σημειώνουν τα ίδια δύο παράπονα. Πρώτον, πως ενώ οι στόχοι που θέτει η κυβέρνηση είναι απόλυτα θεμιτοί, οι πολιτικές της δεν έχουν καμία σχέση με την επίτευξη των στόχων. Δεύτερον, πως όλες οι προσπάθειες έχουν να κάνουν με το μπάλωμα των άμεσων ζητημάτων, ενώ τα μακροπρόθεσμα προβλήματα μπαίνουν κάτω από το χαλί. Κάτι σαν να βάζει τσιρότο για τη γάγγραινα, η οποία, εν τω μεταξύ, προχωρεί.

Αν δεν δούμε μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό, στο μισθολόγιο, στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, στους ημικρατικούς, στην πολιτική ανάπτυξης και στην κοινωνική προστασία, τότε το πόδι θα το χάσουμε. Ήδη κοντεύουμε. Εν τω μεταξύ, όλοι εστιάζουν την προσοχή τους στα εντελώς άμεσα, τα οποία δεν έχουν καθόλου την ίδια σημασία με το μακροπρόθεσμο πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι οι μεταρρυθμίσεις.

Κι αυτές δεν είναι ποτέ ευθύνη του εκάστοτε υπουργού Οικονομικών. Χρειάζονται απόφαση στο ανώτερο επίπεδο, κι εκεί υπάρχει απόλυτη ακινησία. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποσχέθηκε διάλογο με την ΠΑΣΥΔΥ, αλλά κλείνουμε αισίως 12 μήνες από τότε που έδωσε την υπόσχεση, χωρίς να κάνει κάτι το ουσιαστικό για να την υλοποιήσει. Μάλιστα, έδωσε ξανά παρόμοια υπόσχεση πριν από δύο μήνες. Συνολικά, οι στενοί του συνεργάτες μετρούν «μία ή δύο» συναντήσεις με τον κ. Χατζηπέτρου. Ενώ καλείται να υλοποιήσει την υπόσχεση για περικοπή 35 εκατ. ευρώ από το κρατικό μισθολόγιο, ήδη φαίνεται πως αυτό θα αρχίσει να γίνεται την ώρα που θα εκπνέει και η διορία που η κυβέρνηση έθεσε στον εαυτό της για το συνταξιοδοτικό. Εν τω μεταξύ, για τις άλλες μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν καν υποσχέσεις για να μπορούν να αθετηθούν.

Όταν πριν από έναν μήνα ρώτησε ο γράφων τον κυβερνητικό εκπρόσωπο αν θα προχωρήσει πριν τις προεδρικές εκλογές η επίλυση του συνταξιοδοτικού, με δεδομένα και τα κωλύματα του πολιτικού ημερολογίου, η απάντηση ήταν πως η κυβέρνηση «αγγίζει προβλήματα που άλλοι δεν αντιμετώπισαν» και πως θα κριθεί «από το αποτέλεσμα». Πράγματι. Κοντεύουν κι εκλογές.

Εδώ που τα λέμε, και για να μην ξεχνιόμαστε, πρέπει επίσης να προχωρήσει το ΓεΣΥ και να εκπονηθεί, επιτέλους, Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ).