Ας ξεκαθαρίσουμε ορισμένα σημεία, από την αρχή. Πρώτον, για την κρίση δεν φταίει το ΑΚΕΛ, ούτε η κυβέρνηση. Δεύτερον, τα προβλήματα της κυπριακής οικονομίας και των δημοσίων οικονομικών αποτελούν μια «παρακαταθήκη» που η σημερινή κυβέρνηση παρέλαβε. Η συμβολή του ΑΚΕΛ σε αυτά τα προβλήματα ήταν μεν μεγάλη, δεν ήταν όμως μεγαλύτερη από τη συμβολή των άλλων κομμάτων. Τρίτον, το ΑΚΕΛ παρέλαβε την οικονομία στην πιο δύσκολη στιγμή της ιστορίας μας. Πιο δύσκολη, μάλιστα, ακόμα και από το 1974, όταν η εφαρμογή της στρατηγικής ήταν μεν εξαιρετικά δύσκολη, αλλά ο σχεδιασμός της ήταν σχετικά απλός. Τέταρτον, το ΑΚΕΛ και η κυβέρνησή του έχουν κάνει κάποιες κινήσεις και ο πλήρης μηδενισμός των προσπαθειών της κυβέρνησης είναι άδικος.

Τα πιο πάνω, ωστόσο, δεν ανατρέπουν τις βασικότερες ενστάσεις προς το ΑΚΕΛ. Μόνιμη θέση αυτής της στήλης είναι πως, σήμερα, η Δεξιά και η Αριστερά δεν διαφέρουν ριζικά στις βασικές τους επιδιώξεις. Αμφότερες πιστεύουν πως στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη και η αξιοπρεπής απασχόληση. Η προστασία των αδύναμων ομάδων και ο πιο δίκαιος διαμοιρασμός του πλούτου. Ακόμα, και οι δύο χώροι συμφωνούν πως ένα κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα που δεν βοηθά, στηρίζει και ενισχύει τους φτωχούς, δεν μπορεί (και δεν δικαιούται) να επιβιώσει.

Όσον αφορά, δε, τον νεοφιλελευθερισμό, αξίζει να σημειωθεί πως οι πιο «αριστεροί» οικονομολόγοι της δεκαετίας μας –όπως οι Φιτουσί, Στίγκλιτζ, Αταλί, Γκραμίν, Κρούγκμαν και Σεν– είναι αγρίως «νεοφιλελεύθεροι» και όλοι θεωρούν αίσχος την «ασύδοτη αγορά». Ο όρος «καπιταλισμός-καζίνο», δε, είναι δημιούργημα του Κέυνς, που η Αριστερά θεωρεί πατέρα του νεοφιλελευθερισμού.

Κάτι λείπει, όμως, από το ΑΚΕΛ. Για παράδειγμα, η ΑΤΑ, την οποία πολλά υψηλά ιστάμενα στελέχη του ΑΚΕΛ θεωρούν άδικη. Επειδή, όμως, θεωρείται «κεκτημένο», το ΑΚΕΛ δεν τολμά να τοποθετηθεί ανοικτά κατά της διόρθωσης του θεσμού. Οικονομοτεχνικά, μπορεί κανείς να πει πως όλα τα προβλήματα που προκαλεί η ΑΤΑ απορρέουν από το γεγονός ότι είναι άδικη για τους πιο φτωχούς. Σε αυτά τα προβλήματα συμπεριλαμβάνεται και η διάβρωση της ανταγωνιστικότητας.

Ίσως πιο ενδιαφέρουσα είναι η επιμονή του ΑΚΕΛ να αδιαφορεί για δύο ταξικές ομάδες, τους άνεργους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ). Φαίνεται πως το κόμμα της Αριστεράς παραμένει «πιστό» στις ρίζες του, παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει, οι ανάγκες του Λαού έχουν αλλάξει και η διάρθρωση της οικονομίας έχει επίσης αλλάξει. Ακόμα και το ύφος, το ήθος και η ίδια η ταυτότητα του προλετάριου έχουν αλλάξει.

Η αντιπάθεια για τη μεσαία αστική τάξη παραμένει κεντρικό γνώρισμα του ΑΚΕΛ. Οι μικρομεσαίοι, όμως, αποτελούν τα βασικότερα και πιο πολυπληθή μέλη δύο σημαντικών κατηγοριών στην κυπριακή κοινωνία: Πρώτον, είναι οι βασικότεροι εργοδότες και ο κύριος μοχλός της ανάπτυξης. Δεύτερον, όμως, είναι επίσης και η μάζα των πολιτών με χαμηλά έως και μεσαία εισοδήματα. Κατά τη συζήτηση για τα μέτρα εξυγίανσης, το ΑΚΕΛ τούς συγκαταλέγει ανάμεσα στους «έχοντες» και στο «κεφάλαιο», επιμένοντας πως «πρέπει να πληρώσουν».

Ο εργαζόμενος, όμως, δεν δουλεύει μόνο στο Δημόσιο ή για το μεγάλο κεφάλαιο. Αντίθετα, είναι πωλητής, ράφταινα, σχεδιαστής, μάγειρας, σερβιτόρος, υπάλληλος λογιστικού γραφείου, τηλεφωνητής κ.ο.κ. Πιο απλά, ο «εργαζόμενος», κατά τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, εργάζεται για κάποιον μικρομεσαίο που δύσκολα τα βγάζει πέρα, ο οποίος όμως αντιμετωπίζεται ως κεφαλαιοκράτης. Αυτή η λογική θυμίζει το μένος του Λένιν κατά των αγροτών, διότι αυτοί διέθεταν την παραγωγή τους στην αγορά και θεωρήθηκαν, επομένως, καπιταλιστές. Μέσα από αυτή τη λογική, το ΑΚΕΛ ασκεί πιέσεις για αύξηση της ανεργίας και συμπίεση των εισοδημάτων των φτωχών, δύο αποτελέσματα που σαφώς δεν επιθυμεί.

Ακόμα, μπορεί κανείς να πει πως η ίδια λογική ισχύει και για τα ελεύθερα επαγγέλματα. Υπάρχουν πολλοί δικηγόροι, λογιστές και ιατροί φοροφυγάδες. Ωστόσο, οι πιο πολλοί λογιστές, μηχανολόγοι, μηχανικοί –ακόμα και αρχιτέκτονες ή δικηγόροι– είναι κι αυτοί «εργαζόμενοι» σε κάποιου άλλου την επιχείρηση.

Από τα πιο πάνω, καταλήγει κάποιος στη βασικότερη διαφωνία με τις θέσεις του ΑΚΕΛ. Η τυπολατρία έχει αποτρέψει την προσαρμογή της θεωρίας στη σημερινή πραγματικότητα. Η έννοια των κεκτημένων, για παράδειγμα, αποτελεί αιτία για διαιώνιση πρακτικών όπως οι προαγωγές προ αφυπηρέτησης, με στόχο την αύξηση της σύνταξης, μια συνήθεια που δεν είναι τίποτε λιγότερο από νομιμοποιημένη διαφθορά. Το ίδιο ισχύει και για την ΑΤΑ των πλουσίων, που υποστηρίζεται διότι αποτελεί «κεκτημένο». Ακόμα, και στα κρατικά μονοπώλια, στα οποία ο Πρόεδρος επιμένει, παρά τις πάμπολλες αποδείξεις περί του αντιθέτου, στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Σύντομα, δε, έρχονται κι άλλα, με τις Κυπριακές Αερογραμμές και το Κεντρικό Σφαγείο.

Τα εργαλεία με τα οποία οι πατέρες του μαρξισμού ακολούθησαν τους στόχους τους, έχουν μετατραπεί σε είδωλα λατρείας, τα οποία δεν εξυπηρετούν τους βασικότερους στόχους της Αριστεράς, και αυτή είναι η βασικότερη ένσταση στις θέσεις του ΑΚΕΛ. Τίποτα από αυτά δεν δικαιολογεί την ατολμία των άλλων πολιτικών χώρων ή την ανευθυνότητα πολλών πολιτικών μας, προσωπικά. Γι’ αυτούς επιφυλασσόμαστε να μιλήσουμε στο σύντομο μέλλον.

Επίσης, πρέπει να προχωρήσει το ΓεΣΥ και να εκπονηθεί Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ)