Όταν η Υπηρεσία Δασών των ΗΠΑ εισπράττει χρήματα από το κοινό, παίρνει τα λεφτά, τα μετρά, τα μεταφέρει σε μια τοπική τράπεζα όπου τα μετατρέπει σε επιταγή, λαμβάνει σχετικά έγγραφα και την επιταγή, και τα παραδίδει σε ένα αρμόδιο Λειτουργό Εισπράξεων. Αυτός ξαναμετρά τα ποσά, κάνει δύο αντίγραφα, τυπώνει άλλα δύο αντίγραφα των προσθέσεων, εκδίδει μια άλλη επιταγή για το σύνολο των εισπράξεων, περιμένει 24 ώρες για να εκδοθεί η σχετική επιταγή και μετά στέλνει το όλο πακέτο στην Καλιφόρνια, με συστημένη επιστολή.

Η δασονόμος Julie Fosbender έστειλε με email μια απλή πρόταση στον Λευκό Οίκο: Γιατί δεν καταθέτουμε τα χρήματα σε μια τοπική τράπεζα αντί να δαπανούμε τις εισπράξεις μας στη… διαδικασία εισπράξεων; Κέρδισε τη δεύτερη θέση στο Save Award για εισηγήσεις που μειώνουν τη γραφειοκρατία και η εισήγησή της ήδη υλοποιείται.

Την ίδια ώρα, ο Λευκός Οίκος έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα (www.recovery.org) στην οποία παρατίθενται με κάθε λεπτομέρεια οι δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για την τόνωση της οικονομίας: πόσα δαπανώνται, για ποιο σκοπό, σε ποιες περιοχές και με ποιο αποτέλεσμα. Ο Αμερικανός πολίτης είναι σε θέση να γνωρίζει με λεπτομέρεια τι κάνει η κυβέρνησή του με τους φόρους του. Έτσι, ενισχύεται ο δημόσιος διάλογος και οι σχετικές συζητήσεις, εμβολιάζεται η πολιτική της χώρας με νέες ιδέες και ο πολίτης – όπως η απλή δασονόμος Julie – μετέχει άμεσα στη διακυβέρνηση.

Μπορεί να είναι «Αμερικάνοι», αλλά, τουλάχιστον με τον σημερινό τους πρόεδρο, είναι ακόμα σε θέση να δώσουν μαθήματα δημοκρατίας. Είτε μας αρέσει, είτε όχι.

Στην Κύπρο, αντίθετα, επικρατεί σκότος. Ενώ, για παράδειγμα, έχουν αναπτυχθεί σχεδόν όλες οι ιστοσελίδες των κρατικών τμημάτων και θεσμών, η ενημέρωσή τους είναι εκνευριστικά καθυστερημένη. Έτσι, η βαθμολόγηση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Ε.Ε. για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση φαίνεται να είναι επίπλαστα θετική.

Πριν από τρία χρόνια, είχε εκφραστεί η άποψη ότι όλα τα μη διαβαθμισμένα έγγραφα του κράτους και των ανεξάρτητων θεσμών πρέπει να είναι διαθέσιμα στο κοινό. Η λογική της εισήγησης είναι πως, όταν οι ανεξάρτητες αρχές που έχουν ευθύνες (για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, για την κεφαλαιαγορά, για την προστασία του ανταγωνισμού, για τη ραδιοτηλεόραση κ.ο.κ.) ενημερώνουν πάντοτε το κοινό για τις αποφάσεις τους, τότε – και μόνο – μπορεί να αφαιρεθεί το στοιχείο της αυθαιρεσίας από τις πράξεις τους. Ακόμα, εάν σήμερα κάποιοι θεσμοί λειτουργούν σωστά και προσεγμένα, αυτό δεν μπορεί να είναι σίγουρο όταν θα αλλάξουν πρόσωπα, αν οι οργανισμοί δεν είναι δημοσίως υπόλογοι για τις πράξεις τους. Και υπόλογοι θα είναι μόνο όταν υπάρχει διαφάνεια και ενημέρωση.

Το ίδιο ισχύει, όμως, και για τα υπουργεία και τις μη ανεξάρτητες υπηρεσίες. Θυμηθείτε το μορατόριουμ πληροφοριών που επέβαλε στους δημοσιογράφους η ηγεσία της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα να χρειάζεσαι επίσημες επιστολές για να λάβεις «απόρρητα» στατιστικά για την Τροχαία. Αποτέλεσμα: Μόνο τυχαία μαθαίνουμε για εκπυρσοκροτήσεις όπλων στη ΜΜΑΔ και για τριτοκοσμικές καταστάσεις στην ΥΚΑΝ. Το ίδιο ισχύει, όμως, και για πιο υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους. Ενώ για τον Ομπάμα μαθαίνουμε λεπτό προς λεπτό το ημερήσιο πρόγραμμά του, οι συναντήσεις Χριστόφια-ΠΑΣΥΔΥ αποτελούν μυστήριο: Συναντήθηκαν; Τι είπαν; Συμφώνησαν σε κάτι; Θα ξανασυναντηθούν; Πέρασαν οκτώ μήνες. Σκεφτείτε και το άλλο: Ο συνάδελφος Δημήτρης Γεωργιάδης είχε την αγένεια να ρωτήσει πόσους δημοσίους υπαλλήλους έχει εξετάσει το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, αλλά δεν μπόρεσε να μάθει. Φυσικά, γνωρίζουμε πως υπάρχει το στατιστικό και η συσκότιση πληροφοριών μόνο υποψίες προκαλεί.

Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί πως η έλλειψη ενημέρωσης ενισχύει την κλικοκρατία και τον φεουδαρχισμό στα τμήματα του Δημοσίου. Ακόμα και υπουργοί παραπονιούνται, ενώ και η διαφθορά που υπάρχει, απλά ενισχύεται με την αδιαφάνεια.

Φυσικά, οι Αμερικάνοι δεν είναι τέλειοι και έχουν σοβαρά ελλείμματα δημοκρατίας. Ωστόσο, είναι καταθλιπτικό να τους βλέπει κανείς να είναι τόσο πιο «μπροστά» από εμάς, χωρίς καν να προσπαθούν. Κι ακόμα κάτι. Όταν μας λένε πως δεν μπορούν να δημοσιοποιούν ηλεκτρονικά όλα (ναι, όλα) τα έγγραφα του κράτους, απλά επιβεβαιώνουν πως υπάρχει τόση ασχετοσύνη, τόσο κακή λειτουργία και τόση χαλάρωση, που δεν μπορεί να γίνει ούτε ένα upload.