Όποτε ένας ξένος δημοσιογράφος, πολιτικός επιστήμονας ή αναλυτής γράψει κάτι για την Κύπρο, τρέχω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον να το βρω. Μέσα από τα συγγράμματα των ξένων, μπορεί κάποιος να αντλήσει σημαντικά συμπεράσματα για την κοινωνία, την ιστορία και τον χαρακτήρα μας, χωρίς τους μύθους, τα κατά συνθήκη ψεύδη ή την προπαγάνδα που μετατράπηκε σε «ιστορία».

Πολλές φορές, όμως, οι αναφορές είναι απογοητευτικές. Αξέχαστη θα μου μείνει η συνομιλία που είχα με έναν καθηγητή μου σχετικά με την Έκθεση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του State Department, στην οποία αναφερόταν πως αστυνομικοί στην Κύπρο είχαν χτυπήσει κρατούμενο. Με βάση το συμβάν, οι αλαζόνες και ολίγον αφελείς λειτουργοί του State Department αποφάνθηκαν πως η Κύπρος είχε πρόβλημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (Ακόμα δεν είχαν δείξει, τότε, το μεγαλείο τους στην Αρμενίας οι αστυνομικοί μας). Την ίδια εποχή, όμως, είχαν συμβεί δύο γεγονότα στις ΗΠΑ, και μάλιστα στο Μανχάταν, πολύ κοντά στο πανεπιστήμιό μας: Στο πρώτο συμβάν, αστυνομικοί του θρυλικού NYPD βίασαν με ένα σκουπόξυλο έναν κρατούμενο. Το δεύτερο ήταν η δολοφονία του Amadou Diallo – ένα όνομα που δύσκολα θα ξεχάσω – τον οποίο έραψαν με 41 πυροβολισμούς δύο αστυνομικοί «σε αυτοάμυνα», οι οποίοι στην «ενστικτώδη» τους αντίδραση πρόλαβαν να αλλάξουν γεμιστήρα από δύο φορές. Ο Diallo, παρεμπιπτόντως, ήταν άοπλος. Επομένως, διερωτάται κανείς αν είναι σε θέση το State Department να κρίνει μια χώρα που, μέχρι τότε, είχε περιορίσει τις καταχρήσεις της σε σφαλιάρες: τι πάτσος, τι 9mm Glock, σου λέει.

Κάτι παρόμοιο αισθάνθηκα και με το πρόσφατο άρθρο στην Guardian. Υπάρχει, ακόμα, και κάτι παραπάνω: ένα αίσθημα που θυμίζει εκείνα τα χαζά ψευδο-ακαδημαϊκά κείμενα που αναλύουν το Κυπριακό, στα οποία η πρώτη εντύπωση είναι πως ο συγγραφέας δεν έχει κατανοήσει αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην Κύπρο. Και, πραγματικά, ο James Mackay έγραψε ένα άρθρο αφελές και ελαφρώς χαζό. Σαν να γράφω εγώ, ας πούμε, για την κοινωνική θέση των καθολικών στο Βανουάτου.

Ο κ. Mackay εντοπίζει μια καθόλου πειστική σχέση μεταξύ των διακοινοτικών διαφορών και του ρατσισμού μας. Θεωρώ πως η σχέση αυτή είναι μάλλον αστεία. Ωστόσο, έχει δίκαιο σε κάτι. Ρατσιστές, είμαστε.

Θεωρούμε – εμείς, κάποιοι βουλευτές μας, δημοτικοί σύμβουλοι, πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες – λερούς τους «μαύρους», αν και για την καθαριότητα των σπιτιών μας εξαρτώμαστε από αυτούς. Θεωρούμε βρισιά το «Πακιστανός» και πιστεύουμε πως η αύξηση στην εγκληματικότητα οφείλεται σ’ αυτούς, αλλά και στους «Ρουμάνους». Εδώ που τα λέμε, οι Ρουμάνοι δεν κλέβουν πτώματα, δεν δολοφονούν καναλάρχες και δεν δραπετεύουν από ιδιωτικά νοσοκομεία. Δεν κλέβουν ούτε εκρηκτικά από τον στρατό, ούτε καταδικάζουν σε θάνατο εφέδρους που διακινούνται στο πλαίσιο άσκησης μέσα σε «συντηρημένα» Άκματ.

Ακόμα, πέρα από τους Ρουμάνους, είναι και οι Ρουμάνες με τις Ρωσίδες που έρχονται και κλέβουν τους αντράδες μας και ξηλώνουν οικογένειες. Κάτι σαν ωραία Ελένη, τράβα με κι ας κλαίω. Κανείς μας δεν επιρρίπτει ευθύνες στους ίδιους τους αντράδες μας ή στο mid-life crisis που τους δημιουργεί «ανάγκες». Άσε που οι «καλλιτέχνιδες» είναι συχνά ένα απλό, σταράτο και χωρίς αιδώ εμπόριο σαρκός, αλλά η αστυνομία έχει πολύ σοβαρές υποθέσεις με κάτι φοιτητές στην Αρμενίας και δεν προλαβαίνει να τις προστατέψει.

Ο ρατσισμός μας – κι αυτό ας το προσέξουν στην Guardian – είναι «εγγλέζικος». Είναι βασισμένος στην υπεροψία. Αντιμετωπίζουμε τους πάντες ως υποδεέστερους, ανεπαρκείς, ακάθαρτους και απολίτιστους. Είμαστε, δε, τόσο απολίτιστοι οι ίδιοι εμείς, που δέρνουμε τον Νιγηριανό διότι είναι Νιγηριανός, και μάλιστα κρατώντας την εθνική σημαία. Τόσο αστείοι είναι κάποιοι μεταξύ μας, που ατίμασαν το εθνικό σύμβολο εν ονόματι του… εθνικού συμβόλου.

Αυτά ας τα γράψει κάποιος ξένος, μπας και ντραπούμε λίγο. Διότι ο ρατσισμός μας είναι δεδομένος πλέον και μάλλον πρέπει να ντρεπόμαστε εμείς κι όχι αυτοί που μας τα λένε.