Με το κάθε φακελάκι που άλλαζε χέρια, η Ελλάδα έφτανε πιο κοντά στην χρεοκοπία.

Οι παίκτες των αγορών έχουν ως στόχο το κέρδος. Γι αυτό μπαίνουν στο παιγνίδι, και γι αυτό ονομάζονται «κερδοσκόποι» και όχι «χασοσκόποι», όπως εξήγησε πρόσφατα ο Ανδρέας Βγενόπουλος. Όταν, λοιπόν, οι κερδο-σκόποι μυριστούν αίμα στο νερό, μαζεύονται, διότι γνωρίζουν πως κάπου κοντά υπάρχει ένα αδύναμο και πληγωμένο θύμα.

Πλην, όμως, στην περίπτωση της Ελλάδας, το θύμα φέρει τεράστια ευθύνη για την κατάστασή του. Μετά από χρόνια κακοδιαχείρισης, σπατάλης, μιζών και διαφθοράς, η Ελληνική Δημοκρατία ανέπτυξε ένα νέο χόμπυ: την παραποίηση λογαριασμών. Κι αν για την οικονομία φέρει ευθύνες η κυβέρνηση Σημίτη, που άλλην έδειξε στην ΕΕ και άλλην έμπηξε στην ευρωζώνη, όλα δείχνουν πως καμία άλλη κυβέρνηση δεν απαλλάσσεται από αυτή την κατηγορία. Ουσιαστικά, με το κάθε φακελάκι που άλλαζε χέρια στα κρατικά νοσοκομεία, τις νομαρχιακές διοικήσεις και τα υπουργεία, η Ελλάδα έφτανε πιο κοντά στην χρεοκοπία.
Σήμερα, οι κάτοχοι του ελληνικού χρέους απαιτούν υψηλά επιτόκια για να παραχωρήσουν νέα δάνεια στο Ελληνικό δημόσιο. Έτσι, το spread ανεβαίνει συνεχώς. Το spread της Ελλάδας, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων που πληρώνει η Ελλάδα από εκείνα της Γερμανίας, έχει ξεπεράσει τις 400 μονάδες (4%). Αυτή είναι η απάντηση της αγοράς σε μια απλή ερώτηση: πόσο πιο πιθανών είναι να πτωχεύσει το Ελληνικό δημόσιο; Η απάντηση, 400 μονάδες βάσης…
Φυσικά, πίσω από αυτήν την απάντηση, υπάρχουν ερωτηματικά. Εξάλλου, τα ελλείμματα της Βρετανίας και της καταπονημένης Ιρλανδίας είναι ανάλογα με εκείνα της Ελλάδας. Τα χρέη της Ιταλίας είναι μεγαλύτερα. Η Ισπανία και η Πορτογαλία περνούν από πιο δύσκολες συμπληγάδες. Το ίδιο και οι Βαλτικές χώρες που έχουν, ουσιαστικά, αθωράκιστο νόμισμα.
Αλλά καμία από αυτές τις χώρες, παρά τα θεμελιώδη τους στοιχεία, δεν δέχτηκε επιθέσεις ανάλογες με εκείνες της Ελλάδας. Οι αγορές, όμως, άρχισαν να ανταλλάσσουν παράγωγα του Ελληνικού χρέους, με μανία. Πρώτα, είδαμε τα CDS (Credit Default Swaps) να κινούνται με μεγάλες ταχύτητες. Τα CDS είναι, ουσιαστικά, «ασφαλίσεις» επί του χρέους: Όταν ένας επενδυτής κατέχει ομόλογα ή χρεόγραφα ενός κράτους, μπορεί να επιθυμήσει να τα «ασφαλίσει». Έτσι, αγοράζει CDS. Πληρώνει ένα ασφάλιστρο σε κάποιο μεγάλο ταμείο, με την συμφωνία ότι σε περίπτωση που αποτύχει το ομόλογο (βλέπε πτωχεύσει το κράτος που το εξέδωσε) τότε ο κάτοχός του, θα λάβει αποζημίωση. Αυτές οι κινήσεις όλο και επιταχύνονταν τον τελευταίο καιρό γύρω από το Ελληνικό χρέος.
Αλλά τα CDS συχνά αγοράζονται από άτομα που δεν έχουν καν ομόλογα. Φανταστείτε, δηλαδή, να κάνετε ασφάλιση για μια Lamborghini, χωρίς όμως να έχετε αυτοκίνητο… Κι όμως, αυτό μπορεί να συμφέρει. Αν, για παράδειγμα, φοβάστε πως η Lamborghini κάποιου άλλου, την οποία εσείς ασφαλίζετε, μπορεί να βγει total loss τότε μπορεί να ποντάρετε στην κακή του οδήγηση για να πάρετε το ασφάλιστρο. Το κόλπο των CDS δεν διαφέρει πολύ, πλην όμως είναι πιο αιμομικτικό. Όσο τα διεθνή ταμεία αισθάνονται πως αυξάνεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας, τόσο αυξάνεται το «ασφάλιστρο» και κερδίζουν εκατομμύρια. Αν, τελικά, πτωχεύσει –όπως, καλή ώρα, πολλοί πιστεύουν πως θα πάθει η Ελλάδα- τότε ο «ασφαλιστής» θα πρέπει να πληρώσει την ασφάλεια. Αλλά, μέχρι τότε, η «είδηση» πως επίκειται πτώχευση θα αυξάνει τα spread και οι κάτοχοι ομολόγων θα αποκομίζουν έσοδα από το αυξημένο επιτόκιο. Και, σε περίπτωση πτώχευσης, μόνο οι «ασφαλιστές» θα κατέχουν τους πόρους να παραχωρήσουν νέα δάνεια τα οποία θα έχουν ακόμα πιο υψηλό επιτόκιο. Άσε που, πολλές φορές, ασφαλιστές και ασφαλιζόμενοι είναι τα ίδια ταμεία.
Έτσι αρχίζει να λύνεται το ερώτημα γιατί οι άλλες χώρες δεν έχουν δεχτεί τόσο έντονες επιθέσεις. Το πρόβλημα του Ελληνικού δημοσίου δεν είναι η κρίση, αλλά κάτι πολύ πιο βαθύ. Αν η Ισπανία παραπαίει, οι αγορές έχουν πειστεί πως, αντιλαμβανόμενη το βάθος του γκρεμού, θα κάνει τις απαραίτητες κινήσεις για να σωθεί. Το ίδιο και η απαξιωμένη Ιταλία. Στην Ελλάδα, όμως, τα χόμπυ τω σπαταλών και της διαφθοράς είναι διαχρονικά και χρειάζονται ξερίζωμα. Τα ψευδή στοιχεία έχουν διαλύσει κάθε αίσθημα αξιοπιστίας. Αν έπεσαν τα spread την ημέρα που ο κ. Παπανδρέου ανακοίνωσε τα μέτρα, η αγορά γρήγορα αποφάσισε πως κάτι τέτοια τα έχει ακούσει ξανά. Μόνο αν αρχίσει –δια των πράξεων- να την διαψεύδει η κυβέρνηση θα μπορέσει η Ελλάδα να σωθεί.
Σήμερα, και ενώ όλα τα κανάλια ανακοινώνουν πως «η Ελλάδα βρίσκεται σε απεργιακό κλοιό», σημαντική θα είναι και η στάση των άλλων κομμάτων, πέρα από το ΠΑΣΟΚ. Το κυβερνών κόμμα οφείλει, φυσικά, να κάνει τολμηρές κινήσεις που θα ξαφνιάσουν τις αγορές, οι οποίες αναμένουν –δικαίως- αδράνεια. Ωστόσο, το ΚΚΕ επιμένει σε αγκυλώσεις που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και οι οποίες αποθεώθηκαν στο σφυροδρέπανο που σήκωσαν στην Ακρόπολη. Με τη σειρά της, η Νέα Δημοκρατία ομφαλοσκοπεί και η κόντρα Ντόρας-Σαμαρά μάλλον φαίνεται να παίρνει πρώτη γραμμή, εις βάρος του κοινού συμφέροντος. Ακόμα, οι επίμονες αναφορές σε προεκλογικές υποσχέσεις του πρωθυπουργού, εκπέμπουν την αίσθηση πως η αξιωματική αντιπολίτευση δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα –και για την οποία φέρει τουλάχιστον σημαντικό μέρος της ευθύνης. Αυτή είναι η ώρα της σοβαρότητας και ο καθένας που ενδιαφέρεται για το μέλλον της Ελλάδας, ελπίζει πως θα αλλάξει η στάση της πολιτικής ελίτ.