…καλύτερα να μη μας πει κανένα». Αυτή ήταν η άμεση αντίδραση από μια μερίδα της Αριστεράς στις προκαταρτικές εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την πορεία της κυπριακής οικονομίας.

Η πρώτη αντίδραση έκανε αναφορά στη «φιλοσοφία» του ΔΝΤ. Η δεύτερη σημείωσε πως ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να κάνει συστάσεις διότι οι συνταγές του έχουν καταστήσει πιο άγριο και πιο απάνθρωπο τον κόσμο. Τόσο τα (φιλοσοφικά) λάθη, όσο και οι κακοί χειρισμοί του ΔΝΤ σε πολλές περιπτώσεις, είναι δεδομένες, αλλά  δεν μπορεί η στήλη να κρίνει εάν έκανε τον κόσμο «πιο άγριο».  Υπάρχουν, όμως, λαοί που μπορούν: οι άνεργοι της Βολιβίας το 1990. Οι καταρρακωμένοι του Μεξικού το 1994. Οι εξαθλιωμένοι της Νοτίου Κορέας, της Ταϊλάνδης και της Ινδονησίας το 1997. Οι απελπισμένοι της Αργεντινής το 2003. Αυτοί, και οι κυβερνήσεις τους –συχνά «αριστερές»- που κατέφυγαν στο ΔΝΤ, μπορούν να απαντήσουν εάν το ΔΝΤ έχει καταστήσει τον κόσμο πιο «άγριο» ή όχι. Μπορούν, ακόμα, να πουν κατά πόσο ο κόσμος θα ήταν πιο «ανθρώπινος» εάν το ΔΝΤ δεν διέσωζε τις χώρες τους στη πιο δύσκολή τους (οικονομικά) στιγμή. Εμείς, που ζούμε στη πολυτέλεια της δυτικής ελεύθερης οικονομίας, δεν έχουμε σχετική εμπειρία. Υπάρχει, όμως, ένα σημείο για το οποίο μπορεί κανείς να εκφέρει άποψη, και αυτό αφορά τις συστάσεις του ΔΝΤ για την Κυπριακή οικονομία.

Υπάρχει μία βασική λογική πίσω από την αρχική τοποθέτηση του κλιμακίου του ΔΝΤ για την Κύπρο. Σημειώνει πως οι δεδηλωμένες πολιτικές και στόχοι καθώς και το Πρόγραμμα Σταθερότητας της Δημοκρατίας αξίζουν μόνο επικρότησης. Ταυτόχρονα, όμως, σημειώνεται ότι οι πράξεις δεν συμβαδίζουν με τους στόχους. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά της επικεφαλής του κλιμακίου, Angana Banerji, που ερωτούμενη απάντησε πως η ΑΤΑ, όπως λειτουργεί σήμερα, έχει ένα βασικό πρόβλημα: «Δεν επιτυγχάνεται ο στόχος της κοινωνικής συνοχής».

Σοβαρή ήταν η σιωπή της Κεντρικής Τράπεζας, στην οποία απευθύνονται οι μόνες απτές εισηγήσεις για βελτίωση, και η οποία τις δέχτηκε αξιοπρεπώς, χωρίς να επιχειρεί να ωραιοποιήσει την ήδη καλή εικόνα. Από τις αντιδράσεις των πολιτικών η μόνη που διασώζεται ήταν αυτή του Υπουργού Οικονομικών. Παρά το γεγονός ότι επιμένει σε προβλέψεις που δεν επαληθεύονται, έδειξε αρκετή διορατικότητα για να σημειώσει απλά ότι οι εκτιμήσεις διίστανται και διαφέρουν κατά πολύ. Σημείωσε μόνο ότι, παρά την εκτίμηση για 3,9%, η κυβέρνηση παραμένει αφοσιωμένη στο στόχο του 3% για το έλλειμμα.

Ωστόσο, άδικο ήταν το παράπονό του ότι η εκτίμηση του ΔΝΤ για το συνταξιοδοτικό είναι «άδικα». Το μόνο που σημείωσε το κλιμάκιο ήταν πως, ενώ χαιρετίζει τα μέτρα που έχουν ληφθεί, αυτά αφορούν μόνο τα εισοδήματα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων και δεν απευθύνονται στις δαπάνες. Αποτέλεσμα είναι να παραμένει μακροπρόθεσμα άλυτο το μισό πρόβλημα. Η εκτίμηση δεν διαφέρει από αυτή της Κυβέρνησης, η οποία απέφυγε να υποστηρίξει (τουλάχιστον σαφώς) ότι το πρόβλημα λύθηκε για πάντα. Ωστόσο, κάποιοι από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης αντιδρούν.

Όσο αφορά, δε, τις παραινέσεις σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες, αυτές δεν είναι κάτι το καινούριο. Ουσιαστικά, επαναλαμβάνουν τις συνεχείς παραινέσεις της ΕΕ, που σημειώνει ότι οι τακτικές δαπάνες πρέπει να περιοριστούν για να καταστούν βιώσιμα τα δημόσια οικονομικά. Ο Επίτροπος Αλμούνια και το Συμβούλιο (με συμμετοχή της Κυβέρνησης) έχουν εκφράσει την ίδια άποψη. Η ίδια η Κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο της τη μείωση των ανελαστικών δαπανών. Όταν το λέει, όμως ένας «νεοφιλελεύθερος» οργανισμός, υπάρχουν αντιδράσεις.

Ακόμα, είναι αξιοπερίεργη η αναφορά στη μείωση των μισθών, αφού ο ΔΝΤ δεν ζήτησε κάτι τέτοιο, παρά μόνο όσον αφορά την αρνητική ΑΤΑ που θα επιβληθεί, όπως εξάλλου συμφωνήθηκε από το  κράτος και κοινωνικούς εταίρους. Ζήτησαν, όμως, πιο λογικές δαπάνες και καλύτερη διαχείριση του δημόσιου κορβανά. Η αναφορά που έγινε, μάλιστα, αφορούσε το γεγονός ότι η παραγωγικότητα είναι χαμηλή στον δημόσιο τομέα. Ο κ. Σταυράκης, πάντως, έκανε αναφορά στην ανάγκη να διευθετηθεί –επιτέλους- το ζήτημα της εναλλαξιμότητας.

Ακουστό πρέπει να γίνει και το «παράπονο» του ΔΝΤ είναι πως οι κοινωνικές παροχές είναι αστόχευτες με αποτέλεσμα να μην συμβάλλουν στη κοινωνική συνοχή. «Αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη» δεν βρίσκονται στο επίκεντρο των παροχών, λέει το «νεοφιλελεύθερο» ΔΝΤ που έχει καταστήσει τον κόσμο «απάνθρωπο». Διαφωνεί, όμως, ένα μέρος της κυπριακής Αριστεράς που κυβερνά ένα κράτος όπου άπαντες, είτε ζουν σε έπαυλη είτε σε τρώγλη, λαμβάνουν το ίδιο πασχαλινό επίδομα.

Πέρα από τις επί μέρους παρατηρήσεις, η βασικότερη κριτική που έγινε από το ΔΝΤ αφορά το γεγονός ότι καταγράφεται μια ασυμφωνία μεταξύ των στόχων του κράτους και της πολιτικής που ακολουθείται. Αμέσως –κάποιοι- κατάλαβαν τι γύρευε να πει τον ΔΝΤ. Οι αντιδράσεις που αναφέρονται στη «φιλοσοφία» του οργανισμού αποτελούν αποφυγή του προβλήματος και δεν απαντούν στο κατά πόσον διαφωνούν οι αντιδρώντες με τα πασιφανή προβλήματα που το ΔΝΤ εντοπίζει.

Ακόμα και εάν διώξει κανείς τον αγγελιαφόρο, το μήνυμα πρέπει να γίνει αντιληπτό.