Ένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν από το «ιερό», για τους οικονομικούς αναλυτές, θεώρημα του Coase, είναι πως οι απαραίτητοι οικονομικοί θεσμοί (επίσημοι ή άτυποι) δημιουργούνται (σχεδόν) αυθόρμητα για να προσφέρουν εκείνες τις υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την οικονομία. Μάλιστα, εάν οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι συνεχείς, τότε δεν μπορεί, σύμφωνα με το θεώρημα του Coase, να υπάρχει χρηματοδοτικό χάσμα μεταξύ μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων. Η συζήτηση σχετικά με το θέμα, έκανε μια ενδιαφέρουσα (ακαδημαϊκά) στροφή στην δεκαετία του 1990, όταν ο Henrando de Soto, με το βιβλίο του «Το μυστήριο του Κεφαλαίου» και ο Francis Fukuyama, με την δική του απάντηση στο βιβλίο «Εμπιστοσύνη» επιχείρησαν να αναλύσουν τους θεσμούς εκείνους που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη μίας οικονομίας.
Πέρα, όμως, από το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, προκύπτει και το φαινόμενο του χάσματος Macmillan. Το 1931, η επιτροπή που ονομάστηκε από τον πρόεδρό της, κατέθεσε πόρισμα στην Βρετανική βουλή, το οποίο εντόπιζε ένα σημαντικό χρηματοδοτικό χάσμα μεταξύ των μικρών, των μικρομεσαίων, και των μεγάλων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι μεν μικρές επιχειρήσεις, ήταν ικανές να χρηματοδοτούν τις ανάγκες τους από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειακών αποταμιεύσεων, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις, μπορούσαν να αντλήσουν κεφάλαια δια την πρόσβασης που είχαν στο City και στα χρηματοπιστωτικά του μέσα.
Πιο δύσκολη είναι, όμως, η ζωή των μικρομεσαίων, οι οποίες δεν μπορούν αφενός να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους μέσα από τα άτυπα και «ανεπίσημα» μέσα στα οποία καταφεύγουν οι micro και οι μικρές επιχειρήσεις, και αφετέρου δεν μπορούν να ανταγωνιστούν στις κεφαλαιαγορές ή να εισαχθούν στα χρηματιστήρια. Αντιμετωπίζουν, έτσι, σοβαρά προβλήματα, τόσο στη προσπάθεια επέκτασης τους, όσο και στην διατήρηση της αναγκαίας ρευστότητας, ενώ η πιο συχνή πηγή χρηματοδότησης τους παραμένει ο τραπεζικός δανεισμός.
Με την μετακίνηση της έδρας της Μαρφίν-Λαϊκή, άρχισε αμέσως μία έντονη (και συχνά αμήχανη) συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις της αποχώρησης, οι οποίες, εκ πρώτης όψεως, δεν φαίνεται ότι θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές για τον τραπεζικό τομέα και το κράτος. Πιο σίγουρη όμως, είναι η αρνητική επίδραση που θα έχει η απόφαση στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) στην (πιθανότατη) περίπτωση που η συγχώνευση Μαρφίν-Λαϊκής και Εγνατίας γίνει με τρόπο που θα επιφέρει την αποχώρηση της πρώτης από το «πάτωμα».
Το ΧΑΚ, όμως, ήταν -και ιδίως μετά το σπάσιμο της φούσκας- ένας θεσμός στον αναπνευστήρα, ο οποίος εξυπηρετούσε πολλούς στόχους, αλλά όχι την βασική λειτουργία του ως λιπαντικό των επενδύσεων και χώρος εξεύρεσης, για τους μεν επενδυτές, αξιόλογων επενδύσεων, και για τις δε εισηγμένες εταιρίες, χρηματοδότησης.
Το κυριότερο ερώτημα στα οικονομικά πηγαδάκια, είναι κατά πόσον η απόφαση της Μαρφίν έβαλε, τελικά, την ταφόπλακα σε ένα θεσμό ο οποίος φυτοζωούσε εδώ και οκτώ περίπου χρόνια. Το ερώτημα που ακολουθεί τις συζητήσεις, ίσως θα έπρεπε να είναι κατά πόσον κάτι τέτοιο θα ήταν και τόσο κακό, με δεδομένο ότι, ως θεσμός, και ίσως χωρίς ιδίαν ευθύνη, δεν μπόρεσε ποτέ να μετατραπεί σε αξιόμαχο μεσάζοντα της οικονομίας, όπου να καταφεύγουν επιχειρήσεις σε αναζήτηση κεφαλαίων. Το χάσμα Macmillan παρατηρείται (και στοιχειοθετείται) στην Κύπρο με την αφοπλιστική διαπίστωση ότι ελάχιστες επιχειρήσεις έχουν εξασφαλίσει αναγκαία κεφάλαια μέσα από το ΧΑΚ, αλλά και ότι, ακόμα και ανάμεσα στις εισηγμένες, η μαζική πλειοψηφία καταγράφει μηδενικό όγκο συναλλαγών.
Έτσι, και όπως καταγράφουν έρευνες της Κομισιόν, του Ευρωβαρομέτρου, αλλά και της Eurostat, οι κυπριακές επιχειρήσεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία χρηματοδοτούνται μέσα από επιχειρηματικά δάνεια από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κυρίως τράπεζες. Ακόμα, οι νεφελώδεις καταστάσεις που επικρατούν στη κατηγορία των «προσωπικών» δανείων και πιστώσεων, και η μυστηριώδης τους συμπεριφορά δείχνουν ότι πολλές από αυτές τις πιστώσεις κατευθύνονται από τους δανειολήπτες, και ιδίως αυτοεργοδοτούμενους και ιδιοκτήτες micro ή μικρών επιχειρήσεων, προς την επαγγελματική τους δραστηριότητα.
Τα φαινόμενα που πριν σχεδόν 80 χρόνια καταγράφηκαν στην Αγγλία, δεν έχουν ακόμα αλλάξει, ούτε στη συγκεκριμένη χώρα, αλλά ούτε και στην μικρή Κύπρο. Το ΧΑΚ, με ή χωρίς τη Μαρφίν, δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στην ανάγκη της οικονομίας να κλείσει το χάσμα Macmillan που την χαρακτηρίζει και να στηρίξει εκείνες ακριβώς τις επιχειρήσεις που με τη σειρά τους στηρίζουν την απασχόληση αλλά και την οικονομική δραστηριότητα γενικότερα.
Αν θα καταφέρει το ΧΑΚ ένα θαύμα, αυτό είναι άγνωστο. Δεδομένο είναι, όμως, ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες, αναδεικνύεται ο ρόλος που το τραπεζικό σύστημα έχει να διαδραματίσει. Το θετικό στοιχείο, είναι πως το Ευροβαρόμετρο καταγράφει πως οι επιχειρηματίες στη Κύπρο βρίσκουν «κατανόηση» από τις τράπεζες, ακόμα σε αυτές τις δύσκολες στιγμές για την οικονομία. Ωστόσο, πέρα από την καλή διάθεση που πρέπει να πιστωθεί στον τραπεζικό, ιδίως, τομέα, υπάρχουν και χρηματοπιστωτικά μέσα (όπως την «πιστωτική κάρτα μικρομεσαίων επιχειρήσεων») που πρέπει να υιοθετηθούν.